Da chey al Allah khalaga kullu minal bidaya. Allah khalag duniya wa ma’a kullu chey foga fi sitte ayam. wakit khalg turab. mafi chey foga illa dalam. Al turab, hu fadi wa ma inda chakile. Fichan Allah lissa ma khilik chey fi ard. Al ruh Allah gaiid ti dur fok kulu chey. 1

Allah amar yabga nuur fi dunia, wa bigi, wa Allah chaaf al nur da adil lee dunia, wa samah ism nahar wa batan faraga nur min dalam samah leel, wa Allah khilig al nur fi awal yom. 2

Yom al tani Allah gal yiikun wahadi wa da kan, wa wahadi da faarag al alme al fog wa tihit. wa al fog da Allah sama assama. 3

yom altalit da, Allah gaal, khalli alme bilumu bakan waid fichin urap da yibayinne. Allah sammah atturap ‹ turap › wa alme kamane, bahars. Wa Allah chaaf ke khaligue hagga kulla adil. 4

Khalas Allah gaall: khalli al turaap ya murga kulu achkaal ana chadar wa terab wa cheida bigui zeyda, wa Allah gaal da adiil. 5

Fi yom al rabih da, Allah gaal: « khalli yikun nur fi sama. » Wa ba`ano al haraye, al-gamar, wa nujum.Allah gal khalagaam lechan yidawi al- alturab wa yihadid alzame. 6

Fi yom alkhamis da, Allah gaal: « khalli kulla al haiwannat al ti-iche fil almi wa tuyur yi kunu. » wa cheiy da kan wa ALLAH djallah seme wa barrahkam. 7

Wa fi yom saadis hana khaliga da, Allah gaal: « khalli yabga nafar mukhtalif hana hayawaanaate fil ard! » wa da al bigui; hayawaanaate hanabett, wa hana kadaadi wa al~yihabu fi turab. Allah chaaf ke da adi. 8

wa ba`ad da, Allah gaal: « khalli nakhulugul~ insan fi suritna wa yamluk fogal arride wa fog al haiwanate. » 9

Allah khaliga al insan min al turab. Ba’ad, Allah naafak leiya ruuh wa anta hayya, wa sammah « Adam » wa Allah sawah djinene leyyah, achaan Adam ya iche wa yifakir foga. 10

fi wassat al djinene, Allah teraba al chadaar tinene: chadaar hana haya, wa chaadar hana maarifa al adil wa hawane. Allah gaal lei Adam tagdar taakul ayy chadara, illa chadar hana maarifa al adil wa hawane, kan akalta timute. 11

Allah gal ma wajiib rajil yi kun weeda, achan aihwan ma yagdaru hi sa’idu. 12

Allah jab noome chadid ley Adam, ba`ada Allah Salla mina safaa wahit wa khalag Mara wajabaleya. 13

Wakit Adam chaafaah, gaal hi di tichabini, sammahaa mara, achan sowa min raadjil. achan da bass radjil bikhali abu wa amma wa be rabite ma’a marta. 14

Allah khalage rajil wa mara be surtah. wa barrakaam. wa gaal leem aldo i-yaal kathir wa zurikum tamla alturab. Allah chaafa kulu chei al sawa da adil. Da kulu bigui fi yom saadis hana khaligua. 15

Fi yom al~sabih, Allah kammala khidimta wa barrakh yomal~sabbit wa khadssah.fi wakkit da, Allah khamal kaliga. Misil da Allah kallage kuulu chei algait fogal dunia. 16

Adam ma’a marta gaidiin murtaahin fi jinene al sam’ha Allah sawa leem. Wa kammane khulgaan kulla ma’a indum, wa be da maa indum eeb, achan wakhite da mafi zunub fi dunia. Fi wakhite da yiruku fi jinene haggun wa yihaju maa Allah. 1

Fi wakite fi daabi fil djinene, wadaabi da haraami sahalah lei marah di sey ke Allah gaal leeku ma’a taakulu khudar hana chadara al gaidine fi djinene da wa? 2

Al maraa raddate, Allah gaal leina tagdoro taakulu min khudar min ayyi chadara, bes maa taakulu min chadara hana maarifa al adil wa hawane, Wallah kan lamasna minna numutu. 3

Al daabi gaal lei maraa da maa seyi: maa timutu. Allah ba arfha kan akaltu tabgo michillaa wa tafhaamo lei adil wa hawane michil hu. 4

Mara chafha fawakee da seme, wa tifakir ankune halu. wa hi tidora tabga nidjeide. agoule baatda chalata fawaki akalat. Wa antata lei radjila al gayit maa wa hu akaal kulla. 5

Wakit gammo fakko eenum, chafo nafisum aryanine, gammo chalo warchal chadara wa sado nafsum, khayato foga khalage. 6

Bess Adam wa hawa simiyo saute hana Allah fi djinene, wa labbado, baad dah, Allah naada lei Adam wa gaal inta gaid wein? Adam raddah wa gaal ana simitah sautak fi djinene wa khoufta, achan ana aryanne, achan da bess labbat. 7

Ba’ad da Allah sala: « yatu wora inta ariyan? al inta akalta al fawake ana dartak? » Adam rada wa gal, mara al antetini da hi ya antani al fawake. khalas Allah lafat le mara wa sala« al saweti chokol wa? wa hi radat; dabi tchatchani. » 8

Allah gal le dabi inta mal-hun (massaruf) inta ta’habi be bottnak wa takuul turap. wa takro ambenatkhum wa iyalkum yakro ambenatum. wa zuriya ana’a yi kasira rasak wa inta ta adim. 9

Ba’ad da Allah gal le mara: waluda tabga leki gassi, wa chawa anaki yikun fi rajalki wa hu yi-hakimki. 10

Allah gaal le Adam, ba’ad ma karam kalami wa simit kalam martak, al turap tikun leek makaru, wa takadim baad talka akil. wa temut jildak tegabil fi turap. adam sama mara awamanata « di al tanti waluda le insan » lechan hi tekun al-ham ana kulu nas. wa Allah labasam be farwa adam ma marta. 11

Baadah Allah gaal « assah al insan bigooh mischilnaa fi irrife ana cheyat al-adiil wa awan, maa wajib lehum bakulu al fawake ana chadara, ana aya; wa yi ichu daiman » baada Allah marragam barah min al-djinene, wa kaatah malakat alchadidine fi kachame al djinene fichan bidaruu al akiil ana chadara al tantii ayaah. 12

Zaman, dunia inda nas kattir, wa nas-dool biggo mujiirmin wa Allah dammaraam be matara chedid. 1

wa Allah chafa kadar Noeh kan rajil saleeh. wa hu sakan beinat nas al ma sahlin. wa Allah gal le Noeh ana nanzil almi katir fi al ard. achan da. Allah kabara achan yi aadila markaba kabir. 2

Allah gal le Noeh; adila wahid markaba takarif miyya wa arbayine sana (140) mitra tule wa talata oh ichirine (23) mitra luba talaatachar oh nuss (13, 5) mitra hana fok. Noeh wadjib babanna be hatab, wa inda talaata (3) gussur (daraja) al beet inda wahid bab, wahid finiter. al safina (markaba) ti affite noeh, wa haal beeta, Ayi nafar hana hayawanaat al fi ard. da yi kun fi mataraa. 3

Noeh karama Allah, hu wa talata iyala bano almarkaba nafsaal (zei) al Allah sahalam. katir mina al sana hana banit hana markaba. hal almarkaba huwa kabiree. Noeh kabara le chaba alcher di bedji leku gabulu le Allah. lakine ma sadago. 4

Allah anta izin le Noeh wa albeeta achan yulum akil katir, lehum wa bahiime. wakit garab; Allah wora le Noeh, kadar wakit ja wu, ma marta wa iyala al-talaata awiinum yarkabu fii markaba alkabir. 5

Allah wajaa le Noeh aiyi nafar anna bayim wa tuyur dakaar wa intay, achan yatkulu fi markaba le yanjo Allah wajaa batan sabat dukur wa saba anatay fil kulla nafar al bayum al wajib le sadaga. wakit kullu lamu fil markaba Allah sada lehum al babb. 6

kalass matara badaa bisup, almi saba, wa batan sabba ma yaggif (bissup balla addah). 2 saba matara wa almi.chadide. al almi tissup leel wa naar laadi arbyin yom. dunia kulu sadam lahadi al hadjar tuwal kulu tamass. 7

kullu chai aichin fi turabe matto. illa al hayiwane wa insan al gai-din fi markaba. al-markaba gaide fi rass al almi wa yu hafat kulu al gaidin fokha. 8

Badil al alme wigif: al markaba djaari fi rasse almi munda kamssa chahar. wakitta da alme gaide banguss. yom waide al markaba macha nazal fi rass alhadjer. lakine al-dunia muhawigue be-alme. baad talaata chuur akhaar, kullu rass al achaar an chaffo. 9

Baad arbayin yom fato: Noeh rasala al gag achan yichifa kan alme yibiss. lakin huu chaffah wa lissah. 10

Wakit fat, Noeh rassala al hamama, lakin al hamama m’a ligga bakan yabish wa gabal. baad uzbu, Noeh rassala batan wa al hamam gabal be attap inab be kachmah. alme dala wa al gesh gama min jadid. 11

Wa Noeh gaid micil uzbu wahid ke wa rassala batan hamam misil talata marah achan yalga bakan alyabish. minda al hamam liga bakan achan yajam foga. wa ma gabal alme chirib. 12

Baad chaarein, Allah gal le Noeh inta wa usrtak wa. kullu haywan ma zuritak amurgu min markaba assa. aldo iyal khatirin wa be zurikak amalo al ard. wa Noeh be albeeta margo min markaba. 13

Ba’ad margiin fi markaba, Noeh bana kusur wa sadak hay min aywanatt al wajibe le sadaka wa allah kan muu darich be sadaka di wa baraka Noeh maa albeeta. 14

Allah gal: Ana na akid kadar batan ma ne naalkum achan chei awan naas al sowetu, wa ma ne damir al dunia be alme chalal, achan annas human maznubin wakit human sukar. 15

kalass Allah khalag: hajass almatra al biwassif allakha ben al-isan. iy wakit ban hadjass al matara fi asma’a Allah wa isan bi zakuru fi al allakha. 16

_Taharib hana massihine ligo fil Genese Ch. 6-8

Ba’ad al tufan be sinin katir fato, batann al nass bigo katirin fi al ard wa sawo zunub misil al awal, wa amalo fasala ambenatum. Achan lukhutim wahid wa bano madina wa abbo ma yichatitu fi al ard misil Allah amarahum. 1

houman farlamine human abo ma yi dabu wossi ana allah fi tabitou bano bete tawille le yiwossilu sana. allah wass da le yogodu sawa yussu chei fassile baiden yussu ziyada men fessile da. 2

Allah faraga lukha. be loukha katire wa-gas.samal; nass fi ai hayane fii dunia. dare all humma bammo da somma babel. babel da dare hana bardjale. 3

Ba’ad da miatte allaly hadja le radjile wahite ussuma ibrahim; Allah gallah kallih darak wa ayalak wa amchi. dar al ni wasifac lekk. usuman kebire. ana ni barika, masse al jubur jubu. wanal-alla dunia, yalgo baraka achenal into. 4

ibrahim taaba allah, challah marta sara, be haddamina kulu et be humamun kulu, wa maacha fi daan al allah wassafa leiya daar kanaan. 5

wakitte abram djafi cananane, allah gal chifa fi djambak, nantigue darda kulu wa zuriya hanack yalga daiman. abram macha gatte fi darda. 6

fi radjil wahit ussuma melchizedek hu imam bana allah. yum wahit ibrahim lama be melchizedek baraka ibrahim wa gal. allah al hologa samawate wa aladrd yi banikak. ibrahim anta le melchizedek wahit fi achara hana malla. 7

Ba’ad sinin kutar fato, Abram wa Sarai lissa ma ligo sakhir, batan Allah waad AIbram yanti sakhir, wa zurriytah tabga katire michil al nujum. Abram sadak be waad al Allah sawa lea, wa Allah jaala rajil salih. 8

Allah sawa ahad ma Abram, lanna al ahad hiyya istifag ben chakhsen. Wa Allah gal: « ana nantik sakhir min sulbak wa zurriitak tawaris balad canaan » wa lakin Ibram lissa ma liga sakhir. 9

wisilo fi canan baada achara sana. ibrahim wa sarai lissa ma indim sakir, khalas sarai marrid ibrahim gaalat leia, misil Allah ma antani sakiir wa hassa ana bigit mara kabire ma nalda, dihadi khadimte hajara. akhda achan talda lei sakiir. 1

khalas ibrahim akhadaa ajarah wa weldat leia wileed, wa ibrahim sama ismael. lakin marta sarah gaide ti nandil fog hajara. wakit ismael umra talattaachar sana. wa batan, Allah gal le ibrahim. 2

.Khalas Abram sajad wajja fi turab wa, Allah gal lea: « inta tabga abu hana umma kabire wa le zuriitak nantiku balaad hana Cannan wa nabga illakum dayman. Wa kulla dukhurra fi betak ti tahirum. 3

marrtak sarai talda lek sakhir. hu dabas wabga weleed al ana walaakh, hu yabga waatak joga. sami isaakh ni sawi maya alaakh, hu yabga umma khabir e. weledak ismael yabgaumma khabire, lakin ana abram abualkomin, lesaraI di samaha sarrah manata « malikha 4

fi yom da ibrahim taahar kulu yal al dukhura al fil beeta baad sana, wakit da ibrahim oumrta miyah sana‹ 100 › wa sarah oumoura tisshin sana ‹ 90 ›s. sarah wildit le ibrahim wilet, sammoo isaakha michil al Allah gala leem. 5

wakhit issakh bigi sabi, Allah jala iman ana ibrahim, wa gal leia chil wileedak isaakh al waiit gadoumalei daye, badan ibrahim kaaram allah, hu abit an Allah 6

ibrahim be isaakh machin a le bakan alyi gadum daye, wa wkhtit machin isaakh saala abu ibrahim wa gal: abba da hu hataap m’a nahaar wa ween khaabich ana daye. ibrahim gal leia: ya wiledi Allah yaffta lena be khaabich. 7

wakit wislo fil bakan al yigadim walda, ibrahim raabat wileda, wa chala katta fi mathaha. hu yi dor yadaba: wa Allah gal leia: agif! ma ti sawi fassil le wiledak! ana arif inti khaif lei, wa ma dartinin wiledak. 8

ibrahim raafa rasa wa chaaf khaabich al Allah anta leiya. 9

khalas Allah gal le ibrahim: achan inta jahas tantini kulu chei, laadi willedakh al wahit ana waatak achan ni barik. zurriatak tabga actaar ziada min al nujum. achan inta karramtini, be zurriatak di ana ni barik kulu gabal ana dunnia. 10

Dauh al tarick margowa min al takwin suraa 16-22

Wakit Ibrahim chayyab marra wahid walada, Isakha tamma rajil. Achan da Ibrahim rasal wahid min khoudamma le ahala le yijib maraa lee walada Isakha. 1

Ba’ad hu safaar muda tawilla, hu wisil fi balaad hana ahal hana Ibrahim al aychin foga, Allah ga’ada al khadim hana Ibrahim le Rifka, wa hi kanat bineyta le akhu Ibrahim. 2

Rifka khassahadat ti khali ussurita wa tamchi ma khadim hana Ibrahim le beet Isakha. Wakit wisilo, isaakha zawajaha. 2

Baad muda tawile Ibrahim maat, wa Allah baraka walada isakha achan al waad al hu sawa ma Ibrahim. Fi al waad da, Allah waad le Ibrahim um’ma kabire. Wa lakin zawjat isakha, ma jaabat low sakhir. 4

Isakha saal Allah le Rifka, wa Allah khibil, wa antaha khalaba hana timan. Wa al timan dol gaydin yi jabudu fi botuna. Rifka salat Allah chunu al bahassal fi batuna? 5

Allah ga’al le Rifka: « inti talde timan, min zurriitum di tamurk umma tinen chichick., yeju yiharrubu ambenatum.Lakin umma al marick min weleetki al kabir da yabga kadam hana al wileed al sakhaiir. » 6

Wakit Rifka wildat al timan dol, al waleet alkhabir marak akhgar wa djilda kuulu inda suuff, wa nado usma Aissu. Batan al wileet al-sakhiir marrik wa hu, karirib ka’ab hana akku al-kabiir, wa samo Yakhub. 7

Wakit human kibiro, Yakhub yi yirrid magad albeet lakin Aissu birrit al ganis, wa Rifka di tirid Yakhub, lakin Isakha hu yi rida le Aissu. 1

Yom wahid Aissu gabal min al ganis jihan marawid, wa saal akhuu Yakhub gaal leia: « min fadalak, antini min aklaak al saweeta da ? » Yakhub radda leia: antini baraka hana kuburiitak achan inta bass bikir. » khalas Aissu, wa’at lea yanti baraka hana kuburiita. khalas Yakhub anta akaal. 2

Isakha dawar yibarika le Aissu, lakin gabal ma yi barika, Rifka ma Yakhub tchatcho Isaak wa jabo le Yakhub misil hu bass Aissu. Fi wakit da Isakha bigi chaiib, hu bigi amaiyan. khalas Yakhub libis khalak hana Aissu wa rabbat faruwatal khanam fi ragabta wa idena. 3

Yakhub ja le Isakha be achie wa gal lea: « ana bass Aissu, anat jit chan ti barikni. » khalas wakit Isakha lamas al farwa al fi jildaa wa chama al khalak al hu libissa, sadaakh wa gal hu da Aissu, wa baraka. 4

Aissu kirha le Yakhub achan hu chaal bakan hana kuburiita wa chaal barakata. wa Aissu dawar, Yaktul Yakhub ba’ad mot hana abu. 5

Ba’ad Rifka simat bel khabar hana Aissu wa chey al yi yidor yi sawi, khalas Rifka maa Issakha rassalo Yakhub bayid fi bakan ahalum. 6

Yakhub macha wa ach maa ahal hana Rifka mudda tawila. Wa ittazawaj wa wiliit atnachar awlaat wa bint wahide. Wa Allah razakha be mal katir. 7

Baad hu ach ichiriin sana bara min balada Canaan, Yakhub gabal be usurta, wa abida wa kulu maala. 8

Yakhub kaaf marawid achan hu bihassib laadi hassa Aissu bi dor yaktula. khalas hu rasal giddama hadiya wa maal katir le Aissu. Al abit al waado al maal le Aissu galo lea: « abdakh Yakhub ja’ab lek al maal da. » hu kula jai. 9

khalas Aissu ma yidor yi sey fasil le Yakhub. lakin hu farhan bi lagi akhu. Yakhub ach be salama fi canaan. Baad muuda Isaak mat, wa Aissu ma Yakhub sataro. Al waad al Allah sawa maa Ibrahim bigui le Issak, wa le Yakhub. 10

Baad sinin katir, Yakhub bigi chaiib marawid, hu rasal Yussuf wuleeda al hu birida, achan yi jib lea kabar hana akuawana al gaydin yasaro maa albahaime. 1

Wa akhwan Yussuf bakhado achan abu yi riida ziyada marawait. achan yussuf hilim gal hu yabga malik hana usurta, wakit Yussuf macha le akuwana karabo wa bawo le tujjaral ai biid. 2

Gubbal ma yi gabulu albeet, akawana le Yussuf charato khalaga wa marrmakho fi dam hana ijeel. Khalas humman jabo al khalag le abuhm, achan hu yazun kadar haiwane akala le Yussuf. wa Yakhub bigui hazzanan. 3

Al tujjar dol waddo le Yussuf fil masir, wa masir di kan ballad kabire wa khanye gaide jambal bar al Nil. Altujar dol bawo Yusuf misil al-abit le wahit masuul fi al hakuma. Yusuf khaadam seida adil wa Allah baraka. 4

Marit seyda galat le Yussuf: argud mayi wa Yussuf abaa achan ma yi dor yikhalif khanun hana Allah. Hi zilat wa khattat tuhmma khabir fi Yusuf, achan da karabo wa dasso fi al sijin. Fi alsijin kulu Yusuf ga’id mu sadikh le Allah wa Allah baraka. 5

Baad santen, Yusuf lissa ga’id fi al sijin wa hu barri. Fi leel wah’id, Pharaun hilim wa hilima da barjala; saal ajawida wa mafi wahid gidir fassara lea. 6

Allah anta illim le Yussuf le yi fassir al hilim. Achan da Pharaun maraga Yusuf min als sijin. Yussuf fassara hilim hana Pharaun wa gal lea gidam da« Allah yi jib saba siniin hana shaba, wa ba’ad da saba siniin hana juu. » 7

Yusuf adjaba le Pharaun marawid wa samma bigi nadum gaadir fi kullu balaad masir baa’d Pharaun. 8

Yusuf gal le al nass khali yi lummu akil katir fi makhazan fi alsiniin hana al shaba achan yila’agu fi siniin hana al ju. Wakital siniin hana ju, Yusuf chakamma al akil al-lammo llnass, khalas al nass ligo akil hattah juhum marak. 9

Ajju’u bigi chadid mafi masir bas lakin lahadi fi canaan bilaad Yakhub wa usruta aichine foga. 10

khalas Yakhub rasal awlaada al kubar yi bu’u akil min masir.Wakit gaidin yi bu’u al akil min Yussuf, humman ma irrifo Yussuf, wa lakin yussuf kaman irfaam. 11

Baad Yusuf jarab akhuwana, yidor yi akit human khayaro wala la. Yusuf gal lehum ana Yusuf akhuku, matakafo. intu dawartu tisawu lei fasil wikit bituni misil abid, lakin chey al fasilda Allah kayara bel kheer. ta’alu ichu fi masir, ana ni rayisku intu wa usuritkum. 12

Wakit akhuwana le Yussuf gabbalo baladum, wa galo le abuum Yakhub, khadar Yusuf hay, Yakhub firi ziada. 13

Be chayibta di kula, macha be zurita kulla fi masir. Gubaal ma yi mut, barak iyaal khullum-ke. 14

Al wa’ad hintal ahad ben Allah wa Ibrahim, hammal le Isakha, wa baa’da le Yakhub wa le awlada al attanachir ma zuriitum. Humma bas bigo gab’iil hana bani Israil. 15

Baad mot Yusuf, ahala wa zurruita kuluumke aicho fi masir muda tawile, wa zuruitum in wassat wa sammohum Israilin. 1

Ba’ad miaat siana, adaad al Israilin biga kabir.AlMasirin nisso al kheer al Yussuf sawa lehum fi zamana da. Al masirin khafo min al Israilin achan humman bigo katirin, al Pharaun al yamuluk fi zaman da, abaham le bani Israilin wa sawam abid. 2

Al Masirin assaro al Israilin yebano leem buyut katir wa hillal kulla. Al khidime al muura di sawat hayatum gasiye, lakin beda kulla Allah barakam batan wa wildo iyal katirin. 3

Pharaun chaaf khadar al Israilin indihum iyal katiir, khalas hu amar chaaba be katil hana kullu iyal al Israilin al dukurra be dafiguinum fi bar alnil. 4

Wa marra Israiliya wildat waled, hi ma rajila labado al walaada muda tawile. 5

Wakit chafo kader m’a yagdaro ye labudu waladum, humman katto fi chokhol misil kachakay wa katto fi khech fi kachim bar alNil, achan yanja. Akhta alkabire kaman gai ti tichif chey al yabga fogal walad da. 6

Bineye hana Pharaun chaffat chey misil kachakay wa fakaata wa chaffaat lubba. ligat sakhir, wa chalaata misil sakhira. Hi ajarat marra israeliya achan ti radia le al sakhir, lakin ma’a inda’a khabar kadar di amma. Wakit fassalo, waddata le bint pharaun wa hi sammata Musa. 7

Yom wahid wakit Musa tamma rajil hu chaaf massari wahid gai’d bi duk abi’id israili, hu faza akhu al israili. 8

Musa khatal al masiri wa dafana ya’assif nadum ma chaffa. lakin nadum wahid chaafa al chey al Musa sawa. 9

Wakit pharaun simi chei al Musa sawa da, hu yidor yakhtula Musa, Musa arrad min massir wa macha fi sahara. Asakir hana Pharaun fatacho Musa wa ma ligo. 10

Fi sahara Musa biga ray’ii hana khanam ba’id min masir. Wa zawaj fi bakanda, wa jaab awlaat itnen. 11

Yom wahid Musa gai’d bassara be khanam hana nassiba. Musa chaaf naar fi chidere wa naar ma akaalat al chidere. Musa ja lechan bi akit al chey da chunu ? Wakit garab le bakan da Allah gal lea, « sill naalak inta wagif fi turap al mukadas » 12

Allah gal ana chifta ta’ab hana nassi al gaidin foga. Hassa ana ni rassilak le Pharaun tichil bani israil min al ubudiye min masir. Wa nanti ard canaan, al wa’ad al ana wa’adta le Ibrahim wa Isaaka wa Yakhub. 13

Musa saal Allah wa gal: kan al chab saloni yatu rassalani, nigul lom chunu? Allah gal, gul ana bess rassaltak, wa ana bess al Rab Yahwa, al illah al abadi, illah hana jududkum Ibrahim, Isakha wa Yakhub. Wa da usmmi al Abadi. 14

Musa khaaf wa ma yidor yamchi gidam Pharaun achan hu arrif ma yakdar bi yaji adil kidam pharaun. Wa Allah rasal Harun akhu lechan hi sai’da. 15

Allah gal le Musa wa Harun, Pharaun da ressa gawi, m’a yasma kalam. Musa wa Harun gabaalo le Pharaun, wa galo lea Allah gal: khali chabi yamchu, Pharaun aba ma yasma kalamum, wa zenzen habbassahum le Israilin wa zad khidimtim be ziada. 1

Pharaun istamara be habissin al Israilin, achan da Allah nazal achara massayib, ti wassif kadar Allah akbar min Pharaun wa min asnam hana masir. 2

Allah chagalab bar nil wa bigui dam, lakin Pharaun ma khala al Israilin yamchu. 3

Allah rasal dafadi katir fi aradi Masir kullah. Pharaun cha’at Musa khali bi wadir al dafadi dol da, lakin ba’ad al dafadi kulum bigo mafi, Pharaun aba ma yi khali al Israilin yamhou, achan Pharaun sawa rass gawi. 4

Khalas Allah rasala waba hana duban. Pharaun nada Musa wa Harun wa wa’adam kan humman wagafo al waba da, hu yi khali Israilin yamurgou min masir. Wakit Musa sal Allah, wa Allah wagafa al wabba.Lakin Pharaun sawa rass gawi, wa maa khala al Israilin yamchu hurrin. 5

Khalas fi marra di, Allah sabbab al amarat wa moot fi kullu bay’ium hana masarin. Lakin ya hassa Pharaun sawa rass gawi, wa ma khalla al Israilin macho. 6

Ba’ada Allah gal le Musa yi chaatit rumat fog gidam Pharaun, wakit Musa sawa, kullu jilid hana Masirin marag awawir chen, lakin al Israilin maa jahum chey. Allah sawa Pharaun rasa bigi gawi, wa ma khala Israilin faato. 7

Ba’ad da Allah nazal albred wa dammar alzurah hana al masirin wa katal nas al gaidin barra. Khalas Pharaun nada Musa wa Harun wa gaal lehum, « Ana saweta zanib le Allah. Wa hassa da takdaro tamchu. » khalas Mussa saal Allah wa albred da wigif maa yaga minal samma. 8

Lakin Pharaun sawa zanib wa rassa bigui gawi be ziada, wa ma izin al Israilin yamchu zey al nass hurrin. 9

Allah jaab wabba hana jarat fi kullu bilat Masir. Wa al jarat akalo kuulu chei wa hasad al bred maa dammara. 10

Ba’ad da Allah jaab dhalam mudda talata ayyam. Al dalam bigi chadit laadi Masirin ma yakdaro yumurgu min biyutum. Wa lakin, bakan al Israilin ga’idin indim al nur. 11

Ba’ad al tissa wabba dol kulla, Pharaun abba m’a yi khali al Israilin yamchu hurrin. Achan Pharaun abba m’a yasma kalam Allah, Allah karrar yannazil akhir wabba achan yikhayir fikir hana Pharaun. 12

Allah rasal Musa maa Harun achan yi goulu le pharaun yi khali al Israilin yamchu. Wa warwaro Pharaun, kan ma khallam macho Allah yaktul kullu dakar bikir min alnass wa al baha’im al masirin. Ba’ad Pharaun simma rafat wa m’a s aman wa m’a ta’a Allah. 1

Allah ja’ab halaal achan yi naji al abkar hanaal nass al amano beya. Ay usra wajib tikhtar khabich saalim wa yadbaho. 2

Allah gal le al Israilin yi chiilu damal khabich wa yiruchu fi khachim buyutum. Wa al-laham yi tuchu wa yakulu ajalla-ajalla bel khubza bala tawara. kan akalo, khali yi jaiizu wa yimurugubadri min Masir. 3

Wa al Israilin tabakho khalam Allah. Fi ussut al leel Allah kattal iyyal al Masirin albukur.

Kuulu khacham buyut hana israilin al inda dam, al malak m’a katalam. Humman nijo achan dam al khabich. 5

Lakin al masirin m’a amano wa m’a sadakho be kalam Allah.Achan da Allah maa naja buyutum, wa katal kulu abkar al masirin. 6

Kullu abkar masirin maato, min al walad al albikir al fi sijin lahadi walad Pharaun al bikir. Katir min al masirin bako chadid wa hizzino. 7

Fi nafsal leila Pharaun, nada Musa wa Harun wa gal lehum: « intu wa al israilin amurgu ajalla-ajalla min masir » wa al masirin kullu assaro al israilin le ya murgu ajalla. 8

Al israilin marago min masir farhanin, wa indum hurriya, humman machin fi balad al Allah wa’ada lehum. Wa al masirin antouhum kullu chei al humman salo minum, dahab, fuhda, wa ay cheyyat al khaliyin.Wa nass min gabyil akhareen ammano be Allah wa machou maa al israilin wa kharajo min Masiir. 1

Wa al ammud hana sahab machi guidamum be al nahar wa yabga amud hana nar be fillel.Wa Allah hadir fi ammud al sahab wa ammud al nar, wa daiman hummam wa gaiydum fi safarum, wa humman taabinu. 2

Ba’ad chiwiya ke Pharaun ma jamaita kairo fikiruim wa batan humman bi dooru bi abudum le al Israilin, achan da bas chabatom batan. Wa Allah bas kan sabab le khayirin fikirum chan yidoor yi wassif gudurta le al-allam kadar hu bas Yahwah, akbar min Pharaun wa min al asnam hana masir. 3

Wakit al Israilin chafo al djech hana al masirin jayin, wakit humman fakaro da, khalas humman gaidin beenal bar al amar wa djech al masirin, wa humman ankharo wa sarrako wa galo: « ma’ala khalena masir? Anina dool alyom numutu. » 4

Musa gal le al Israilin: « ma ti khafo, al yomda Allah yi haribuhum lekum wa yinajikum » khalas Allah gal le Musa: « zokhuru jambal bar al amar » 5

Khalas Allah dakhala al sahabay ben al masirin wa al Israilin achan ma yinchaffo. 6

Allah ammar Musa yarfa ida fog albar achan al bahar yingasim. khalas Allah jaab rih chadid wa gassama al bar tineen wa khala derip ussut al bar. 7

Al Israilin macho ousut ben al bar al maksum, fi derip yabis, ben al almi alwagif be aljaniben misil al durdur. 8

Khalas ammud al sahab macha min benum wa khala al masirin yachufu al israilin jarrin.Wa fakaro kadar yi ta’abu al Israilin min wara. 9

khalas, tabo derip al israilin al chag al bar. Lakin al masirin Allah jaal al - koff fi gelbum, wa al karaat kullum abo ma yamchu, wa humman sarrakho, « ajurulena » Allah gaid bihami le al Israilin. 10

Al israilin marago bel affee min al bar, khalas Allah gal le Musa khali yarfa ida fog albar al amar. Wakit hu sawa keda, al almi akal djech al masirin, wa gabbal fi bakan al awwal. Wa kullu djeche al masirin ghirko.

Wakit al Israilin chaffo al masirin kulum maato, humman sadakho be Allah wa amano be Musa kadar hu nabi hana Allah. 12

Al Israilin firho ziada achan Allah najam min al moot wa al ubudiye, wa hassa ligo huriye achan yi abudu Allah. Al Israilin sabaho katir wa hamado wa chakaro Allah rabuum achan najaham min djech al massirin. 13

Allah amar al Israilin yahtafulu fi alyom da kullu sana achan yi zakuru kikef Allah intasar fogal masirin wa najam min al ubudiye. Al ittifal da sammo eid al fus-h. Wajib yahtafulu eid da yadabo khabich bala eb wa yituchu wa yakalo be kubza bala tawara. 14

Ba’ad gato bahar amar, Allah wadda israilin fi jabal Sinai, fi nafsal al jabal al kan Musa chaaf foga chajaray al tuwagit foga naar.Al Israilin bano khiamum fi gahar al jabal da. 1

Allah gal le Musa wa kullu chaaba Israil « kan ti tabukhu awamiri wa kan ti afudu al ahad al ana saweta maaku, kan al chey da sawetu, intu tabgo khaaliin lei, wa tabgo muluk hana rujal al din wa tabgo umma al mukhadassa. 2

Mudda talata yom, al chaab yi ja‘izu le yigabulu Rabum. Allah nazal fog jabal Sinai be sot al barikh wa belbarrakh, wa dukhan, wa be sot al buukh chaadit, baada Musa weeda bas talah fi jabal. 3

Allah ja’al al ahad ma chaab wa gal: ana Allah, Rabbak. Ta’abidni achan ana bas najetak min al ubudiye hana al masirin, m’a ta’abit illah akhar balay. 4

Ma’ti sawu asnam wa ma ta’abuduum, achan ana Allah Rabak ma tinadi usmi fil batil. Wa yom al sabit da, ti khassisa, wa bas takhdim sita ayyam, wa yom al sabit da yom raha wa ibada. 5

« Karima ammak wa abuk. wa ma taktul nafiss, wa ma tazana, wa ma takdib, wa ma tatma’a fi marrid jarak, wala beeta, wala kulu chei hagga. » 6

Wa khalas Allah katab achara awamir fi loo hana hijar tineen wa antam le Musa. Wa Allah anta churut wa khawanin achan le tabukhu. Kan nass tabakho al khawanin dool da, Allah wa’adam bel barakat wa bel hiffis, lakin wa kan isso da Allah kan wa’adam bel azab. 7

Allah oraham yi addulu khima kabire achan tabga bakan hana ibada. Khalas Allah wassafam kef yi adulu al khima. Allah gal khali yi sawu sattara kabire le yafsul al khima bakan tineen. Allah jaal bakana fi khima al dakhal, wa illa rajil al din al kabir bas yakdar yadukul fil bakan muhadrat Allah. 8

Wajib al chaab kula yabbunu mudbah fi gidam al khima.Wa kan nadum kalaf al khanun hana Allah, yijib khabich fi madbah, wa rajil din al kabir da yabdaha wa yi sadikha.Wa Allah gal daam hana baiime da yi yastur lea zunuba, khalas nadum da Allah yi sami loy wa yabga tahir.Allah akhtar Harun akuu le Musa wa zuruita humman bas fi madba achan kan jabo khabich yabdoho wa yi sadukhu le Allah. 9

Al israilin khassado ma yi khalufu khanun al Allah amarum foga. Khalas khassado yi abudu hu Allah al wahid. 10

Musa ga’at ayyam fi rass al jabal Sinai, wa Allah kalam ma’achiya. Lakin nassa ma gidiro sabaro, wa khalas lamo daabum jabo le Harun achan yi sawilom sanam le yi abudu fi badal Allah. ba’ad da humman acharoko wa khalafo awamir hana Allah. 11

Harun adal lehum sanam hana dahab bi chabi ijil. Al israilin gabalo bi abudu al sanam be niye wahid wa bado yi saduku lea kulla. Khalas Allah zil fogum acham khalafo wa’ad, wa abado al sanam. Wa Allah dawar yi damirum, lakin Musa saal Allah wa Allah khibil dawita, wa ma damaram. 12

Musa nazal min al jabal Sinai be loo hana hijar tineen al Allah katab fogoum al awamir al achara; wa wakit chaafa al sanam, hou ziil wa zagal loo hana hajar hana awamir al Allah anta da laadi kassaro. 13

Khalas Musa riikha al sanam wa bigui mishil al daggig wa sabba fi almi wa charabaham. Ba’ad da Allah rassal lehum waba wa katir minum maato. 14

Musa adal hajar fi badal hajar al kassara ana awamir al achaara. Wa macha rikib fi jabal Sinai wa saal Allah yi sami chaaba, wa Allah samaham. Musa nazal min jabal Sinai be hajar akhar maktub foga achara awamir badal al kassara. Batan Allah waddam min jabal Sinai laadi al arrid al Allah wa’adam foga. 15

khalas Allah antnam al chaaria le israil leyi tabikhua achan alahad al hu sawa mahum. Khalas hu wadam baid min jabal sinai wa yi dor yi waddim fi balad al hu wa’addhum bea al yi sammu canaan. Allah ga’adam be sihab wa human mi tabina. 1

Allah wa’at le Ibrahim, Isaakh wa Yakhub kadar hu yanti al arid al hu wa’ada le zuriatum. Lakin fi gabaiil katira fi ardi Caanan wa yi sammoum al caananiin. Al Caananiin dol ma yi abudu Allah wa ma yitabukhu awamira. Humam yi abudu asnaam wa yissawu al cheiat al fassilin. 2

Allah gaal le al Israilin: « kan intu wissiltu fi balaat caanaan al ana wa’atukum, antawu minhum ’ma tamlu maahum sulhu wala ti zawajo minhun. Wa asnamuhum kulu ti damurum. kan ma tabakhtu awamiri intu tukhaluni ana wa ta’abudu asnamuhum. » 3

Wakit al israilin wissilo fi al hdut hana balaat canaan, Musa ikhtar itnacher rujal, min ayi gabila azal rajil wahid, wa wasahum yamchu yi akkidu haal albalad Cannan; hall human gawiin wala duaaf? 4

Al rujal al atnachar saffaro mu saffat arbaiin yom wa baad da gabalo; galo le chaab israil: « al ardi adil le zura wa bizirita sammah ziada » lakin achaara min al atnachar galo: « al madina gawiye wa nassa tuwal wa garagid kan anina hajamnam da yaansuru fogna wa yu katuluna. 5

Tawalial mu’akidin al tineen minal atnachar, Caleb wa Josuah galo: akit nass hana caanaan tuwal wa garagid wa gadirin, lakin nagdaro nassaru fogum achan Allah ma’ana. 6

Lakin al israilin m’a simmo kalam Caleb wa yoshua. khalas humman ziilo min Musa wa Harun wa galo: ma’ala jibtouna fi bakan hawan zeida ? Awal ti khalouna fi Masir. Kan dakhlna fi albalad da anina numutu fi al harrab wa yi abbudu iyyalna wa awinna. Khalas istafago le yikhtaro nadoum akhar achan yigabulum Masir. 7

Allah ziil minuhum shadid wa gal lehum fi bakan al mudjtamah; achan intou itmaratou didkalami kuluku tiwaduru fi al sahara di bas’. Wa kulu nadum inda min ichirin sana wa fog kulum yi mutu gobol ma yi dukulu canaan illa Caleb wa Yoshua. 8

Wakit al nass simmo al kalam al Allah gala da, humman nidimo a chan alkhata al sawo. khalas, chalo niye leyihajumu al canaanin. Lakin Musa hazarahm ma yamchu, achan kan macho kulu Allah m’a bikun ma’am, wa human abo ma yasmo kalam hana Musa. 9

Fi duassum da Allah ma nassaram, al canaanin annassaro fogum wa katalo katir minihum. Al israelin rajo min canaan, wa wadaro fi al sahara mudat arrbaiin sana. 10

Fi muddat arrbain sana al ga’ido fi al sahara da, Allah tmum ahteyajum Hu nazzale lehum kubza min al sama yi sammua maana wa tuyur min alsama alyisammu Salwa achan yabgalehum laham yakuulu.Wa fi kullu al mada di Allah haffas lubbassum wa nilenhum ma bigo gudam. 11

Khalas Allah saw’a lehum mu’jiza wa maraga lehum alme minal hajar le yachrabu. Be da kulla gaidin yishku min Allah wa min Musa, lakin Allah hafazum achan al wa’at al hu sawo le abeeda Ibrahim, Isaakh, Yakhub. 12

akhar al nass iticho ma liggo almi; Allah gal le Musa: kalim le al hajar da yissila almi, lakin le yi kalim le al hajar Musa khalaf Allah wa darab al hajar marateen be al assa, alme marak wa nass chiribo, lakin Allah zil min Musa wa gal leya: achan inta m’a saweta michil ana oretak, m’a tadkhul fi al ard al ana wa’atuku beha. 13

Al israiilin wadru fi al sahara mudat arbain sana wa al nass al itmarado did Allah kulhum maato. khalas Allah batan gadahum le alhudud hana al ard al hu waadam beha. wakit Musa bigi chaiib ziaada, Allah ikhtar Yoshua yisaida yiguud al chaab. Wa Allah gal le Musa yom wahit hu yi rassil nabi akhar michila. 14

Khalas Allah gal le Musa yarkab fi rass al hajar, achan yi chiif al arrd al Allah wa’ada, Musa chaaf al arrd lakin Allah ma izin le yadkhul. Wa ba’ad da Mussa maat, wa israilin bako wa hizino muddah talatin youm. ba’ada Yoshua bigga al kha’id al jadid, wa biga lehum adil, achan hu aman be Allah wa tabakha khawanin hana Allah. 15

Khalas al Israilin garrabo le yadkhulu fi canaan, al ard al Allah wa’adam beha. Fi al balat di fi madina wahide usma Jericho wa hi mihawaga be durdur kabir achan yihamaya min al adu. Joshua rassal chakhsen le bi akidu. Fi madina di fiya mara azzaba yi sammua Rahab, hi labadad al ckakhsen al jo le ta’akit, Wa sawat khitta wa maragatum min al madina achan hi amnate be Allah. Yom al israilin bi hajamu jericho mu’akidim al itneen wa’adaa yi hafudua hi wa ussurita. 1

Khalas al Israilin chaggo bahar al urdun achan yadkhulu al ard al Allah wa’adam beha. Allah gal le Yoshua: kali kullu kubar rujal adin yi gaddumu le cha’ab. Wakit kubar rujal al din gaddamo wa dakkalo fi urdum, khalas kulla almi aljari chiirib wa wigif, Wa khala derib le Israilin le yIchougou al bahar wa addo le al janib al akhar be rijelenum. 2

Ba’ad al chaab addo bahar urdum, beda kulu madina hana Jericho inda khua ziada, Allah gal le Joshua khali yi ja’azu achan yamchi yi hajamu. Allah ammar le rujal adin bi hawugu madina mara wahide fi yom laadi sitte yom, khalas rujal adin ma djech sawo misil Allah oram. 3

Yom al sabi, al israilin hawago al madina saba marrat, wa fi hawiginum al akhira hauwal madina, al cha’ab wa asakir sarakho wa rujal al din naafakho al gouroun. 4

Daradir hana Jericho wago, wa al israilin kharabo kullu chey fi Jericho misil Allah amarahum, wa khallo illa Rahab ma ussurita, wa human kulla lammo ma al Israilin.Wakit al nass al akhirin al aichin fi canaan simo khabar hana Israilin kadar human kassaro Jericho, humma kulla khaafo achan ma yihajumum. 5

Allah amar israilin maa yi salahu maa ayyi cha’ab al aychin fi ard canaan. Lakin yom wahid nass min cha’ab al gahit fi ard canaan bi samuhum al Gabanite kazobo le Joshua wa gaalo leya, humman jo min bakan bayiit min ard canaan, wa talobo min Joshua yisawi soulha ma’ahum. Lakin Joshua wa kubarate Israilin ma saalo Allah chunu humman yisaw maahum. Khalas human salho maa Gabanite. 6

Baad talata ayyam al Iisrailin ligo khabar kadar al Gabanite sakinin fi ard caanan wa human zi’ilo achan al Gabanite khachom. Lakin human karamo al istifag alkan gidam Allah.Baad ayyam, malik akhar min muluk al gaydin fi ard canaan bi samuhum al Amorit simo kabar ana Gabonite asalaho maa Israilin, al Amorite dol lamo asakir wa hajumo al madinat Jabaniyin. Wa aibanin rassalo rissalo le Joshua talabo minum mussada. 7

Khalas Joshua lamma askar al Israilin wa rakho kulu leel le wassulu fi Gabion. Wa fajur fajur ke bas al Israilin kabassom wa hajamoom le asakir al Amorin. 8

Fi harb hana yom da Allah harb ma’a Israilin fi al yom dak. Wa jaab barjal fi lubb al Amorin. Wa batan Allah nazal barrid kubar. Wa al barrid zarragam wa katal katir min al Amorin. 9

Allah ammar al haraiy tigif bakan wahid achan yikhali al Israilin yalgo wakit tawil achan yansuru fi al Amorin. Yom da Allah jaab al nassur kabir le al Israilin. 10

Khalas baad Allah nassar foga djiuch kulluhum, al canaanin kulluhum lammo le yi harrubu Israilin. Lakin Joshua ma Israilin gidro fogum, harabohum wa damarom. 11

Khalas baad al harrib, Allah anta arrid le aiyya kachim beet Israil, min al arrid al hu waadahum foga. Baad da Allah jaab al salam le kulu Israil. 12

Wakit Joshua bigui chayyib belheen naada chaab ana Israili kulhum, wa zakkarum be wa’adahum ma Allah fi jabal Sina khalas chaab Israili waa’a do yi kunu aminin le Allah wa yi tabuku kalam Allah. 13

Ba’ad mot yashua, Bani Israeil ma karramo Allah. Wa ma tabakho chaaria hana Allah wa mataradohum al Cananiin al fadalo fi l- ard al Allah wa’adam foga Bani Israil, bado yi abudu al asnaam hana Cananiin wa khalo ibada le Allah al hakh. Humman ma indum malik. Wa kullu wahid yi saw chey a le kefa. 1

Be isianum le Allah bani Israil bado yi khaiiru halum marrat-marrat masala: sinin sinin bani Israil ma karramo Allah, fi chan da Allah kalla adahum yansur fogum. Al ada chal kullu chey al indihum. Humman dammaro maalum wa kattalo katiriin minihum. Wakit adahum ta’abahom ba’ad da bani Israil tabo min jambihum wa salo Allah yi najjim. 2

Wakit al Israilin ta’abo, Allah rassal lehum nadum al bi najim min addum wa yi jib salam fil balat. Ba’at muda tawila, al chaab nisso Allah wa bado yi abudu asnam battan.Mara akhara Allah akhabam wa ammar nassal balaat jiranum al Medianiin wa bigo addu lehum wa hajumum wa nasoro foghum. 3

Fi muddat saba sana, nass hana balaat Madiane, chalo kullu muntajatal zurra hana israilin. Al Israilin khaffo khoof chadiit wa jaro labado fi kar-kir achan yanjo min nass hana Madian. Fi nihaya humman sarakho hissim le Allah achan yihafizum, 4

Fi nadum wahid min israilin usma Gideon. Yom wahid, gayit yi dukh geme hagga be labidin, achan ma yi dor nass hana Madian yi chilu geme hagga. Khalas Malak Allah zahar le Gideon wa gal lea: alfariis, Allah gaiit ma’ak. amchi naji israilin min nass madianin. 5

Abbu Gideon inda maatba al hu sawa le sanam, Awwal kullu chey Allah gaal le Gedeon amchi wa dammira maatba hana asnam da. Lakin Gideon ga’iit yi yikhaf, achanda masha be fillel wa dammarra al maatba da bel kamil. Wa baa’ad da hu bana maatba akhar le Allah jamba maatba hana sanam al awal, wa gadam dabiha le Allah. 6

Ambakirta fojor, al nass chaafo khadar nadum dammara le madba di, wa kuluhum zi’lo wa macho fi beet Gideon le yaktulu. Lakin abbu Gideon gal lehum: « Mala tu dooru tu hamu le sanamku? kan sanamku da kan hu bas illah da, khali yi daafi naffsa » fi chan human simiyo kalama da, ma katalo le Gideon. 7

Khalas, nas hana Madian jo katirin achan yudamuru arradi hana Israilin, wa min al kattara ma indum adadd. Gideon nada kulu Israilin le yiharrabum. Gideon saal alamat tineen min Allah achan yi akit be takhit kadar hu yi naji Israilin. 8

Alama al awal, Gidoen khata farwah hana khabich fi turab wa saal Allah khali nada yinzil fi al farwa weda bas, fi leel Allah sawa lea. Fi leel al akhara hu saal khali al nada yanzil fi al turrab wa ma yi bil al farwa, da kula Allah sawa lea. Bel alamat al tineen dol, Gideon sadakh kadar Allah yi door yi naji Israilin minal Madianin. 9

Baad da, Gideon gamma naada assakir hana Israil, wa jolea, iteen wa talaatin alif askar. Lakin Allah gaal lea adadd hana assakar da katir. Gideon gamma gabala ichirin wa tineen alif askar minnihum; dol al kaafo minal douwass. Wa batan Allah gal le Gideon al adad da lissa katir. Wa Gideon gamma rajaa kuluhum fi biyutum wa bess khala tultumya askar maaya. 10

Fi leela di Allah gal le Gideon, delli fi sahat hana madianin wa asmam bugulu chunu? kan simita kalamum da batan ma takhaaf tidawisum, khalas fi lilel di Gideon dala fi sahat madianin wa sima askari gai’d yikalim kabira bee ruuyita, wa akhu gal lea ma’anna hana ruuya da, askar hana Gideon banasiru fi askar Madianin. Wakit Gideon simiya kalamda abaad Allah. 11

khalas gideon gabal le asakira wa antam gurun wa burma hana tinee, wa kaniite wa hawagho fi bakan al nom hana askar Median. Tultumia askhar hana Gideon dasso al kaniite fi burma achan askar hana Madian ma yi chiffuu al nuur hana al kanita. 12

Khalas askar Gideon kasaro al buram kuluhum fi nafsal wakit.Wa hallan al nur zaha, , wa nafakho al gurun wa ayatto wa galo: seif Allah wa seif Gedeon. 13

Allah barjala madianin, achan da bado bikatalo ambenatum. Tawali Gideon rasal nass le al israilin al bagin leju yisa’udu akhouwanum le yiturdu al madianin min aradi Israilin. katolo hatir minihum wa al fadolo taradoom min aradi Israil. Miya wa ichirin alif madianin maat’o fi yom dak. Wa Allah haffaz al Israilin. 14

Al chaab bidoru bi sawu Gideon yabga malikum lakin hu ma’a khassat wa gaal lehum ayyi wahid yi jiba chia min khatimal dahaba al hu chala min Medianin wa alnass anto dahab katir le Gideon. 15

Gideon istamala’a dahab da, wa sawo mina qhalag missil al balbasso alkahana al kubar. Lakin al nass baddo bi abudu al qhalag misil alssanam. Khalas Allah akhab al Israilin batan kulla achan human abado al kounouss. Achan keda Allah khala al addu annassaro fogum. Akhira sallo min Allah almousa’ada wa Allah rassal lehum rasul le yi najim. 16

Wa idat marat, cha’ab Israil bekhalif kalam Allah, wa kan rajo wa ta’bo min zunubum, Allah bisamim. Wa sinine katira, Allah rasalehum rousoul katirine le yinajihum wa yikhalisum minal addu. 17

Fil aakir chaab israil sallo Allah yantim malik zey ma sawa la nass al akharin wa galo yi doru malik tewil, wa girguid wa gawi, al yagdar yi guudum fi harib. Allah gal da ma mourdati lakin antam al malik al humman yi doru. 18

Chauul kan awwal malik hana bani Israil. Hu tawiil wa same, al chaab kulu bi riidu. Chauul hu kan malik adiil fi sinin al hakham foga bani Israil. Lakin waara da bigi rajiil fasil wa ma ga’iid yikarrim Allah. Lakin Allah ikhtar malik akhar fi badala. 1

Khalas Allah ikhtar sabi Israiili usma Daud wa Hu bada hija’iza le yichiil muluk hana Chauul. Daud da kan raii fi hilleh usumaha Bethalaham. Maraad katiir katal duud wa dhub, achan humman hajamo khanam hana abbuu wakit hu ga’iid lehum ra’ii. Daud kan rajiil miskin wa saleeh wa amin wa ga’iid yi kharihim Allah. 2

Wakit Daud lisaiya sabi dawas nadum tawiil wa arrid usma Jaluuth, Jaluuth kan askari adiil marawa’iid wa chaadid wa tuula yi gawis takhirban talata metir. Lakin Allah sa’ada le Daud katala le Jaluuth wa najja bani Israil. Wa ba’ad da nasar fi aduan katiir hana bani Israil. Daud kan askar ma’ruf wa hu gaddam marraat katiir fi harif wa chaab hana Israiil gadiin bi nabbusu. 3

Wa nas bi hibbu bilheen le Daud laadi al malik hasaada wa bidoor baktula. Lakin Daud jara fi sahara achan yi labbit min Chaul wa asakira. Yom min al ayyam Chaul be askira gadiin yi fattuchu Daud, wa Chaul dakal fi karkuur al Daud kuula mi labbid foga. Lakin Chaul ma chaafa. Wa Daud ja jamba be waraya wa gata min khalaga wakit Chauul marrak min karkuur da Daud chaarakh wa wasafa nus hana khalaga al hu gata le yi wasifa achan ma yi door yaktula, le yabga malik. 4

Ba’ad sinin Chauul mat fi duwas, wa Daud bigi malik hana bani Israiil. Hu kan malik addil wa nas yiriduu. Allah baraka le Nabi Daud wa najja fi kulu hayata. Daud dawas marraat katiir wa Allah anta najja min addu hana bani Israiil. Daud chaal madina usma urchaliima yani madinat al khudus wa sawwa assimma. Fi wakit da hu aach wa hakham. Daud bigi malik muddiit arba’iin sana fi wakit da bani Israiil bigo chuddaad wa akhaniya. 5

Takhiriban urbumia sana chaab gaiidiin yi abadu Allah bi gadumu leya daye fi al khema hana ibada al Musa sawwa. Daud yi door yabni haiikhal wa fi bakan da bas bani Israil bi abudu Allah wa bi gaddumu leya daye. 6

Fi wakit da fi ya nabi wahid usma Nathan al Allah rasala achan yi kalim le Daud wa yiguul leya inta dawas fi muddid hayatak kulu achan da inta ma thabni ley haiikal, wileedak bas yeji yabni ley ana, amman ana ni barikhak ziaada la’ana min zuuriitak rajiil wahid yeji yammuluk chaabi dayman, dayman. Wahid min zuuriitak yeji ya muluk da al masih hu nadum al Allah ikhtara hu bas yi. najji al nas hana dunia min zunubuhum. 7

Wakit Daud simi risaala hana Nathan hu chakhar Allah wa hu hammad Allah be al akiit. Daud ma yi arfa wakit Allah yi sawwi cheeda. Wa lakin Allah anta khima wa baraka. Ni arfu bani Israil ga’iidiin barjo muudit tawwil le garrib allif sana jei hana al masih. 8

Daud haakam chaab be adala fi sinin sinin. Hu karram Allah be kuulu gelba. Wa Allah kaman baraka. Lakin gerrib be nihayat umra, hu sawa zaam le Allah. 9

Yom min al ayyam Daud ga’iid foog fi al gasir wa chaaf mara jamila ga’iide ti barrid wa ma irrfaah, wara fakkar wa akat kadar Bethcheba. 10

Daud khaalaf amur hana Allah wa khata agula foogah laadi rasal nadim nada leiia wa ragad maaha wa gabalat, baad ayyam Bethcheba rasalat leya nadim yanti khabar achan hi khalbana. 11

Rajil Bethcheba al usma Uria min askar hana Daud al chuudat. Wa fi wakit da hu fi duas wa Daud rasal leya khali yeji le marta wa wakit ja aba ma yadkhul fi beeta achan hu khala nas fi duas. Khalas Daud katab leya risala le kabir hana askar achan yi khutu Uria fi bakan duwas chadiid le yaktulu. Wa khalas Uria mat fi duwas. 12

Baad mot hana Uria Daud akhada Bathcheba wa wildad leya wiled. Lakin fil hana Daud da Allah ma dawara, baad da Allah rasal le Daud nabi Nathan achan yi oori zamb al sawa da chadiid bilheen. Wa Daud taab le Allah min zunub al hu sawa wa khalas Allah sama laadi nihaya umra. Daud amal kher wa taab le Allah fi umra al fadal laadi fi waktit al dige khulu hu sabir. 13

Wa lakin wileed hana Daud mat. Be al ummur da Allah akhaba Daud. Baad da, Daud wa Bathcheba ligo wileed wa human sammo Suleyman, waiidiin min all beeta harabo laadi muddad hayata. Wa Daud wadar katiir min mulka wa lakin Allah kan amin le Daud wa tammama al waad al sawa maya fi al achurud al hu ma gidir tabakhah. 14

Malik Daud hakam arrbahin sana, wa hu mat khalas wileeda Suleyman hakam foog bani Israiil figadda. Allah kalam le Suleyman wa gaal leya kali yasal chei al hu yi doora wa hu yanti. Suleyman saal al hikhima. Da bas ajjaba le Allah wa Allah sawa nadum al inda ikhima fattah kulu nas hana dunia. Suleyman inda irrfe cheedit wa hu bigi malik al hakhim. Wa Allah anta maal katiir. 1

Suleyman bana haiikal fi madinat al khudus. Fi achan al haiikal da bas Daud sawa barnamij wa lamma kulu al alaat. Wa kulu nas bi abudu Allah wa yi gadumu le hu daye fi haiikal da wa ma gaiidiin bammchu le khema hana ibada. Wa huduur hana Allah ga’iid hadiir fi al haiikal wa Allah ga’iid ma chaaba. 2

Lakin Suleyman biirit awin al ja’iin min buuldan akhariin. Hu isi Allah achan hu akatt katiriin minum. Bakan wa’iidiin awin al buuldan akiriin yi jibu al asnam min baladum wa ga’iidiin bu’abudum. Wakit Suleyman bigi chaiib, hu kula bada bi abid asnam hana awiina. 3

Allah ziil foog Suleyman wa hu akhaba achan hu kafard. Allah waada baat mota yi gasma mammlakat bani Israil bakan itneen. 4

.Baad mot hana Suleyman, Wileeda Roboam bigi malik kulu chaab hana Israiil lammo achan yi darraju malik. Wa human chako le Roboam wa galo abuk Suleyman ta’abana be khidime cheedit wa chaal minina miri katiir. Wa human saalo le Roboam achan yi kaffifa minum khidime di. 5

Lakin Roboam radda lehum be kalam cheen. Hu gaal; « intu gultu abbuhi Suleyman ta’abaku belheen fi khidime. Lakin ana kaman ni khadumku ziyaada mina hu, wa ni ta’ibku ziyaada mina kula. »6

Wakit chaab simmo kalam da gabaiil al chara dol gamo didda. Illa gabaiil al itneen bas fadalo ma’aya. Gabaiil al fadalo dol da human bas yi masulu mammlakat Yauza. 7

Al chara gabaiil darajo Yeroboam malik. Gabaiil dol ga’iidiin fi chimal hana balad. Da bas yi masulu mammlakat Israiil. 8

Yeroboam khaalaf amur hana Allah wa lazza chaab fi zunub. Wa bana asnam itneen, achan bi abuduhum wa khalas chaaba batan ma yamchu le madinat al khudus le yi’abudu Allah fi haiikal al gaiid fi mammlakat Yauza. 9

Mammlaka Yauza wa mammlaka Israiil bigo adduan wa ga’iidiin bi harrabu ambenatum. 10

Fi mammlaka hana Israiil al jadide di al muluk kulum sawo fil al cheen, Katiriin min al muluk dol, Israiil al yi ridu muluk kattalom. 11

Al muluk kulum wa katiriin min al chaab al gaiidiin fi mammlaka hana Israiil ga’iidiin bi abudu asnam. Bakan waidiin fi ibaditum hana asnam da, gaiidiin yargudu be charamit wa bi gadumu iyyalum deya le sanam. 12

Al muluk hana mammlakat Yauza human marago min zuuriit Daud. Waadiin minum sawo kher, hakamo be adala wa abado Allah. Amman katiir min al muluk hana Yauza sawo fil al cheen wa hakamo be al cheer wa ga’iidiin yi’abudu al asnam. Muluk waiidiin minum gaddamo iyaalum daya le asnam. Katiriin min chaab hana mammlak Yauza kiffiro laadi abado asnam. 13

Allah daiman yi rasiil ambia le bani Israiil. Al ambia basamo risaala hana Allah wa yi bachuru le chaab. 1

Wakit Akaab malik hana Israiil Aliaas hu nabi. Wa Akaab da hu zool fasil wa hu lazza al chaab yi abudu asnam al usma baal. Lakin Aliaas, kalam le malik Akaab wa gaal leya, Allah bi akhib al chaab. « battan almi ma bi suub, wala al kharain thatlah fi mammlaka hana bani Israiil, illa kan ana saalta ». Wa al kalam da za’ala le Akaab laadi bi door yaktul Aliaas. 2

Allah gaal le Aliaas amchi labbiid fi saarah wa min al saarah Allah wadda fi wadi. Wa ammara alteer yi jiibu khubza wa laham fojor wa achiye le Nabi Aliaas. Wa fi wakid da Akaab wa asakiira fattacho Aliaas, lakin ma ligo. 3

Baad ayyam almi wigif ma ga’iid yi suub, wa al waddi almita kamal khalas Aliaas macha fi balaad al garib maam wa fi bakan da fiya armala miskine be wileeda. Wa akhiilim faddal chiiya achan fi sana di chey ma wiilit fi kullu hall, al ga’iidiin fooga, al mara di hi gidarat antata akkil le Aliaas. Khalas Allah antahum akkil hi wa wileedaha, laadi dagig al inda fi bourmita wa dihin al fi gummbila ma ga’iid yi gasir abadan. Humman indihum ma’ach addil fi wakit al juu. Wa Aliaas ga’at maahum sinin. 4

Baad talata sinin wa nus Allah gaal le Aliaas; « asada ana battan ni jiib almi yi suub min jadid ». Wa Allah gaal leya khali yi gabbil fi mammlaka Israiil achan yi hajji maa Akaab. Khalas Aliaas macha le Akaab. Wakit Akaab chaff Aliaas gaal; « Daku inta bas jiibtah barjal » Aliaas radda leya; « inta bas al ga’iid ti jiib barjal, achan inta abetha al Rabb Allah, lakin inta abaad baal » Asa inta ti jiibihum kulu chaab mammlakat Israiil fi jabal karmal. 5

Kuulu chaab hana bani Israiil macho fi jabal karmal Siyaad al baal kullu jo. Humma dol addadihum 450 Aliaas gaal le chaab; « laadi mattah ti khaiiru fikhiirku kan al Rabb hu Illah, abuduh, lakin kan baal bas Illah, abudu »6

Khalas Nabi Aliaas gaal le masuliin hana baal. « Addaabo toor wa lammah da subbu fi mathba achan yi kun leeku daye wa ma tu’ogudu leya naar. › Baad da ana kulu ni sawi nafsal cheei ni subba al laham fi madbah akhara. khalas Illah al nazzal al naar fi al madbah di hu bas Illah, be da intu ta’arfu hu bas Illah al hakh. » La’ana nas al bu’abudu asnam ja’azo daiittihum wa ma ogado leya naar. 7

Khalas humma ga’iidiin yi gaddumu suwal le baal. « ya baal asmana » Fi tuul al naar, humman ga’iidiin yasaalo, yasarakho, laadi jaaraho nufusum be sakakin lakin baal ma gidiir yi rut lehum wa ma gidiir yi naziil lehum naar. 8

Be al achiee, Aliaas ja’ahas daye le Allah. Wa gaal le chaab khali yammalo atnachar jeer hana almi wa yi durru foog fi laham al fi madba, achan yi biil al laham, wa hattab, wa hujjar wa turaab al madba mara wahid. 9

Baad da, Aliaas saal Allah wa gaal: « ya Allah inta bas, Rab hana Ibrahim, wa Isaac wa Yakhub, wasif leena kadar inta bas Rab hana Israiil wa ana abdakh. Ruut lei achan yi arfu inta bas Illah al hak »10

Tawwali al naar nazzalat min al sama wa harragat al laham, al hattab, hujjar, tuurab wa alme. Wakit al nas chaafo chei da humman sajjado wa gaalo: « La Illah ha Ill Illah, la Illah ha Ill Illa »11

Khalas Aliaas gaal: « Ma tukhalu wahid min nas al yi abudu al sanam yasubbukh. » al chaab gammo karrabohum kuluhum wa Aliaas waddahum baiid wa katalaham. 12

Wa battan Aliaas gaal le malik Akaab: « Gabbil fi beetakh ajala, achan matara jaye » wa watha chaiile wa matara cheedida baddad, Allah rafa minum al yabaas wa wasaf le hum khudrata kadar hu bas Allah. 13

Baad Iliaas Allah Ikhtar Iliaasa yakun Nabi fi gadda. Be sabbah hana Iliaasa Allah sawwa ajaahib katiir. Min al ajaahib dol wahid kanat le Noman. Wakit dak Noman kan kabir hana askhar hana adu. Wa hu inda marrat hana al baras. Fi wakit da Noman siima kabar hana Nabi Iliaasa wa macha leya achan yi dawi. Wa Nabi Iliaasa gaal le Noman amchi fi bar al urdun wa uum saaba marath achan talga afie. 14

Wa Noman ziil. Wa ga’iid bi chiif chei da michil Istibaal. Baadeen hu fakkhar. Wa gabbal fi bar al urdun wa aam marra saaba wa Allah anta chafa. 15

Allah rasal katiir min al ambia le chaab hana bani Israiil khali ma yi abudu al asnam wa yagodu be adala wa yil hannunu ambenatum. Al ambia gaalo le hum khali ma yi sawu cheer wa khali yi karrumu Allah. Kan al chaab abo ma yi sawu, Allah yi jaliim khatiin wa yi akhibihum. 16

Fi wakit Israiilin abo ma yi karrumu kalam hana Allah. Humman taabo al ambia laadi katalom. Fi wakit wahid zagaloh Nabi Yermia tamas fi al biir al ma inda almi katiir le chan yi mut. Wa khalas Yermia tamas fi al thiine hana biir. Lakin al malik hannana wa anta iziin le khadamina wa gaal lehum khali yamchu ya murgu ajala gabul ma yi mut. 17

Al ambia ma wigifo wa ga’iidiin bi kalumu fi amur hana Allah, kan al chaab ga’iidiin yi dauusum kula., humman khabarom le Israiilin gaalo lehum: Allah yi damirum kan ma taboh min zunubum. Wa al ambia battan khabarom: wa wa’adom jeiin hana al masih. 18

Mammlakat Israiil wa mammlakat Yauza azzanabo le Allah wa gaato wa’ad al sawo ma Allah fi hajar al Sina. Khalas Allah arsal lehum al ambia le yi khabburuhum achan yi tuubu wa yi abbudu hu weeda bas, min jadid. Wa humman abbo ma yi karahumu. 1

Khalas Allah akhabam mammlakat al itneen. Wa khalas nas hana baalad hana al chuurt bigo nas chuudaad. Wa fasiliin le buldan al humman al nasaro foguhum. Wa nas al Chuurt joo dammaro Israiil wa kattalo katiir min al chaab wa chaalo kullu chey al humman yi doru wa fi balaadi bakan katiir humman tacho. 2

Wa nas al Chuurt lammo al chuyukh wa akhania wa ma nas al yagdaro yi sawhu cheaat al koissiin wa waddoohum fi baalat al Chuurt. Wa illa khalo Israiliin al fagara bas fi baladuhum. 3

Khalas nas al Chuurt jaabo ajaanib wa khatohum fi - l- balaad Israiliin wa humman dol banno madina. Wa humman dol zawwajo ma’al Israiiliin al gaiidiin fi -l - balaad, zurrituhum di bas sammoha Samariin. 4

Al sukhan hana mammlakat Yauuza humma chaafo Allah akhab sukhan hana mammlakat Israiil achan humma ma amano leya, wa ga’iidiin ba’su Allah. Ma wigifo, dayman, ga’iidiin bi abudu asnam, wa bi abudu kuulu asnam hana kananiin. Allah rasal lehum ambia achan yi ooruhum, lakin humma abbo ma yasmo kalamuhum. 5

Min nas hana Achuur, jo dammaro mammlakat hana Israiil ba’ad 100 sana, Allah rasal malik hana Babil yi hajam mammlakat Yauhuza. Achan baalat Babil di chaadiide. Al malik hana Yauhuza salam le Nabuukhadnasar wa bigi khaddim. Achan da ayya sana hu ga’iid yi kafi leya gurus katiir. 6

Baad siniin, malik hana Yauuza bigi aduu hana malik Babil. Khalas nas hana baalad Babil jo hajamo mammlakat Yauhuza. Wa gidro chaalowa. Wa dammaro madinat al Khudus, Haiikal wa chaalo kuulu maal al fi madinat wa fi Haiikal. 7

Al malik Babil dawar yi aakhib malik hana Yauhuza, achan da askar hana Babil katalo wileed hana malik fi giddama wa malik kaman sawho bigi ammiian. Baad da humma waddo al malik da fi Babil, sajano laadi muddad ayaata. 8

Nabuukadnasar be askara waadohum katir min al sukan hana mammlakat Yauuza fi Babil. Khalo illa nas al fagara, achan yi khaddumu al zuurah. Wakit chaab hana Allah khalo al balaad al Allah wa’ada behum da bi sammua sabi babil. 9

Wakit Allah akhabahum le chaab achan zunubuhum laadi kharrachoom. Allah ma khalahum wa ga’iid yi fakir al wa’ad al hu sawa ma’ahum. Dayman Allah ga’iid yi fakiir le chaabah wa hu ga’iid be hajji lehum be tharikh al ambia achan yi ooruhum. Hu wa’adaahum ba’ad 70 sana Hu yi gabballu fi balaad al Hu waadahum beyya. 10

Baad sabbaiin sana Asurus, malik hana furus annasar foog al biabiil. Wa baalad hana Furus hakham katiir min al buuldan al fi mahakhammad al Biabiil awal fi mamlaka hana Babil. Fi wakit da bas al Israiiliin sammoohum Yahuud. Al bagiin min Israiiliin dol aacho muddad ayahatuhum fi baalat Babil. Illa Yahuud al kubaar bas ga’iidiin yi fakuru fi balaad hana Yahuuza. 11

Al Furus humman chuuddaad wa lakin induhum hinnya le nas al humma nasaro foguhum. Min darrajo, Asurus malik hana Furus, ba’ad mudda chowya anta iziin le kullu Yahuud al yi doru yi gabbulu fi baaladuhum yahuuza, khali yi gabbulu. Wa antaham gurus al yabbunu fooga al haiikal! baad sabbaiin sana, Yahuud chuwia bas gabbalo fi maddinat al khudus fi balaad al Yahuud. 12

Wakit Yahuud wisilo fi madinat al Khudus, bano al haiikal wa hakhamo madina be durdur. Wakit da humman ga’iidiin thi’it al hokhom hana al Furus, laakin humman aiichiin fi arrid al Allah wa’adam foga wa ga’iidiin yi abudu Allah fi al haiikal. 13

Wakit Allah khalak dunia hu aalim be risalat al Masih fi wakit al magbul fi mustakhbal. Fi chan da hu wa’ada le Adum ma Hawa. Hu gaal min zurrita Hawa yejji tarhakh ras hana dahbi. Akit dabhi al khacha Hawa di hu bas al cheetan. Allah gaal al Masih da hu yeji hin nasiir fi raas al cheetan. 1

Allah wa’ad Ibrahim gaal be waastha kulu nas hana dunia balgo baraka. Wa Allah yi thabikha al wa’ad da ba’ad yi rasilah al Masih. Min nas al dunia Al-Masiih bas Hu yi najjihim min zunubuhum. 2

Allah wa’ad Musa wa gaal leya ba’ad hu fi al mustakhbal da yi rasil Nabi akhar misla. Wa al Nabi da hu bas al Masih. Wa Allah wa’ad marra akhar yi rasil al Masih. 3

Allah wa’ad malik Daud wa gaal leya min zurritakh wahit yabga al Masih wa yabga malik wa yamuluk dayman fi umma hana Allah. 4

Allah kalam le Nabi Yermia wa gaal leya yom wahit bi sawi wa’ad akhar da ma yabga michil wa’ad al awwal sawwa ma’a bani Israiil fi jabal Sina. Wakit hu bi sawi wa’ad al akhar be chaab. Hu yi jiibuhum yi aarfu figalbuhum. Ayi nadum bi hibba wa yi thabikh cheriata. Allah gaal wa fi wakit da yi kun ayi nadum yi thabikha cheriata fi galba. Wa al nas da yabgo ummita wa hu yafkhir lehum zunubum. Wa’ad alakhar da al Masih bas yi tamima maahum. 5

Al ambia gaalo Al Masih yabga Nabi, Rajil diin, wa malik, al Nabi da hu nadum al yasma risalah min Allah wa yibachiran nas. Al Masih Allah wa’ada yi rasila yabga Nabi kamil. Yani Al Masih da hu bas bi jiba kamilan risala hana Allah, hu fihim al risala wa ga’iid bi fa’ima al nas be al kamil. 6

Rujal diin al Israiiliin ga’iidiin bi gadumu daye le Allah al chaab ga’iidiin yi jubu. Wa al daye di, tarfa minnum al ikhaab hana zunubuhum. Wa rujal al diin bas’alo Allah le al chaab. Wa lakin al Masih da yabga kabir hana rujal al diin kamil wa yatfa nafsa daye le Allah. Achan hu abadan ma inda zunub, wa wakit dafa nafsa daye kamil da, mafi daye akhar tarfa zunub. 7

Al malik wa hukham bakan gaiidiin yahakumu nas lakin bakan wahidiin bi sawo khalat. Wa al malik Daud akhim illa fog bani Israiil. Lakin al Masih al yammuruk min zurriat Daud yeji yamuluk fi al aalam wa yahakim illa abad. Hu da yahakim be adala wa be niat al salama. 8

Al ambia kalamo katir be chey al bi khus al Masih. Masal: Malaki gaal fi Nabi akhar minuhum yeji gubal al Masih. Nabi Ichaaya katab wa gaal al Masih da talda bineye al ma chafat rajil. Wa Nabi Milka gaal al Masih da yaldo fi al madina Bethalaham. 9

Al Nabi Ishaya battan gaal: Al Masih bi ich fi daar al jalil. Wa al Masih da bi naachit nas al haznanin marawahid wa bi affi le al masjunin wa yachfi al mardanin wa yi fatti al ammyanin wa al tarshanin wa bi dawi al mabkummin wa bi dawi al marujin. 10

Wa Nabi Ichaya gaal al nas yaju yankhuru wa ma yakbaloh. Nabi Zakaria gaal wahit min suubhana chagalab fooga biga leya adu achan yi khuna wa macha chaal talatiin rial hana fudda. Al ambia al akhariin gaalo al Masih da nas yaktulu wa khulugana kulu yi gasumu laadi bi sawo ameedad. 11

Wa al ambia gaalo kef al Masih yaktulu. Nabi Ichaya gaal nas bi basukhu leya, chammutu wa yi jiildu. Yatano be harba wa yi mut be taab chadiid kanke da hu ma sawa zanib. 12

Al Ambia gaalo al Masih yabga rajiil saleeh wa ma inda zunub. Lakin Allah dawar al Masih yi mut azbaab zunub hana nas. Lakin be mota da nas yalgo salam ma Allah. Achan mot hana al Masih hasab muradat hana Allah. 13

Al Ambia gaalo Allah yab’as al Masih min al mot. Huda fi murudaad hana Allah yi dor yi tamim wa’ad al akhir. Achan bi naji nas min al zunub. 14

Allah zaar le Ambia katiir min al aschiia al bi khus al Masih, lakin al Masih ma ja fi wakit hana Ambia. Wakit al Ambia warranin hajjo baad urbumia sana da bas wakit al nasif al Allah bi rasil al Masih fi dunia. 15

Zaman Allah yi kalliim le al umma be wasta hana Ambia, lakin fi muuddad urbumia sana Allah ma kallam lehum. Baad da Allah rasal malak le rajil diin usma Zakaria. Zakaria maah marta Alizabath takiin le Allah. Kuuluhum chaiibo wa ma indum sakiir. 1

Al malak gaal le Zakaria: « martakh talda lek wileed ti sami Yahya » Allah yammalaah be ruh al Khudus wa hu yi ja’iis al chaab bi laagu al Masih! Zakaria radda leya wa gaal: « Ana ma marti chiiyabna, ma nagdaro naldoh sakiir, kef ana na’arifa kadar kalaamak da hu hakh »2

Al malak radda le Zakaria wa gaal: « Allah rasalani, ni balikh lek bachara. Michiil inta ma saddak kalami, inta tabga abkam lahadi yom waluda hana wileed » Tawali Zakaria bigi abkam. Baad da, Zakaria gabal beeta wa khalas marta bigid khalbane. 3

Wakit Alizabath bigit khalbana hana sitte chaar nabsal malak tawali zaar le Mariam hi di ahlaiitaha le Alizabath. Rajiil wahid usma Yusuf kaarba rasaha le Mariam wa lakin hi di lissa ma chaafad rajiil. Al malak gaal leya: « inti tabge khalbane wa talde wileed wa tu sammu Isa. Yabga Ibni hana Allah al ahli wa yakhim Illa al abad »4

Mariam raddad: « kikef al chey da bi kun, ana lissani ma chifta rajiil? » Al malak raddahlaa: « al Ruh al Khudus gudurath Allah hi zuuriki, wa al walat al talde yabga Khudus wa hu yabga Ibn Allah » Khalas Mariam sadakhat kalam malak gaal. 5

Baad ziiara hana malak, Mariam maachat ti zuur Alizabath. Wakit Mariam wasalaat Alizabath lagaaha, laadi sakiir al fi battuna arrakh. Humman al itneen dol fiiro fi chei al Allah sawa lehum. Baad talata chuur hana ziiarita, Mariam gabalat fi beet. 6

Baad da Alizabath wildaadlah wileed. Zakaria wa marta Alizabath samo sakhiirum Yahya, zeei kalam al malakh oorahum. Khalas Allah faaka khaschum hana Zakaria hajja. Wa gaal: « Achkhuru Allah achan hu fazza le al chaab! inta, wileedi kaman tabga Nabi hana Allah al aali wa tibachiir le al nas kheef yalgo al affo hana zunubuhum! »7

Rajiil wahit usuma Yusuf hu karab rasa le Mariam. Wakit hu irif kadar hi khalbane, arif kadar al battin ma hagga. Baad da, hu ma bi dawir bi disa fi al eeb, khalas hu hanana wa chaal nie le bi talliga be al achiir. Wa gubal ma bi sawi chey da, al malak baan leya fi al hilim wa gaal leya fi chey al kan. 1

Malak gaal: « ma takhaaf chillah Mariam tabga martak, wa al walad al gahid fi batuna da jaii min Ruh al Khudus hi talda wileed, inta ti sami Al Masih yani manata: (Allah bi Naji.) Achan hu bi naji al chaab min zunubuhum »2

Khalas Yusuf akhat Mariam wa jabaha fi beeta, lakin kamil ma ragad maya laadi wildad wiledaha. 3

Wakit hana Mariam talda garrab, Mariam maa Yusuf safaro ba’iid fi madinat Bethalaham. Yamchu da achan muhasaba Romaniin dawaro yi sajjulu sukan hana baalat Israiil. Wakid da al nas kuulu yamchu fi dar abbathum. Wa malik Daud wildo fi Bathalaham. Wa Mariam maa Yusuf min zuurita. 4

Mariam maa Yusuf macho fi Bethalaham, lakin ma ligo bakan fi al beet illa ligo fi dor hana maal fi bakan da bas Mariam jaabat sakhiir. Hattata fi gech hana al maal fichan ma ligoh leya maahal hana magoot. Mariam maa Yusuf sammo Isa. 5

Fi leel da al ru’an ga’iidiin yasaro kanumum fi kadade. Tawwali al malak abiatkar zaar lehum wa kuulum ankharo. « al Malak gaal lehum ma ti kaafo ana jibta leeku kabar al koyis: Al Masih, hu al Rab da mahalud fi Bethalaham. »6

Amchu fatuchu al wileed, intu talgoh mu lawlaw fi jangur wa mu raggad fi bakan al yi subu foga gech tawali sama malian be malayika wa ga’iidiin bachkhuru Allah wa laadi yi gulu: « Subbana Allah; khali al salam yi kun fi arrid le nas al Allah ridi behum. 7

Khalas al malaiika machoh. Wa al rak’awia khallo khubchanuhum wa machoh yi chiifu sakiir da. Wakit wisiilo ligo Isa ragiid fi chaaya. wa ligo zei kalam al malak ooram fooga. Wakit chaafo da humma hanno al sakiir. Baada, al rak’awia gabalo le khubchanuhum. Humma hammado Allah be chookol al siimo wa al chaafo. 8

Wa fi rujal waidiin min dawla al sab’ani. Al munajamin dol induhum hikhima wa ma’arriifa le nuujum. Humman chafo najjima wahid ajiiba fi sama. Humman gaalo al najjima di ti wassif yaldo le Yauud malik akhar. Baad da machoo min baladuhum achan yamchu yi chiifu al sakiir. Baad saffar tawil, humman wisilo fi madinat Bethalaham ligo beet al ga’iid fooga Isa ma abbaata. 9

Wakit chaafo Isa maa amma, wa humman chajjado le hu wa hammado. Wa anto hadia kabire, (dahab wa fodda wa al ittir al aali). Baad da humma gabbalo fi bakanum. 10

Yaya, wileed Zakaria wa Alizabath, Kibir wa biga Rasuul. Hu aach fi sahara, wa bakul illa jaraad wa aasal wa lubasa faruwa hana jamal. 1

Wa katirin min al nas joo le Yaya fi sahara achan yasmo kalama. Hu bachara lehum wa yi guul: « Tubu min zunubku, achan malakut Allah garrab. » 2

wakid nas sim’oh risala hana Allah min Yaya, katir minihum taaboh min zunubuhum wa khalas Yaya baradahum barrud mamudia. Chuyukh al diin kula joo sim’oh kalam Yaya, wa ma taaboh min zunubuhum. 3

Yahya gaal le kubarat hana rujal al diin: « ya intu al dabaayib al indum sam, tubu wa khaiiru halku: Allah yaakta aiy cheedra al ma yi jiib al fuwake al kowisa, wa yazugala fi al naar. » Yahya takbak kalam al ambia gaalo: « daahu ni rasiil leku al marsul giddamak achan yi ja’is lek al derib. » 4

-Wahidin min chuyukh al din saalo Yaya hal inta bas Al Masiih. Wa Yaya rada wa gaal: « Ana ma Al Masiih lakin hu al ja’iih warahi hu akhbar mini laadi ana ma tameet ni hil habiil hana naala. » 5

Baad min al ayam Isa ja yi barrid barrud al mamudia gidam Yahya. Wakid Yahya chaafa le Isa wa hu gaal: « da hu hamal Allah al yi murga zunub hana nas dunia kulu. » 6

Yahya gaal le Isa: « Ana ma indi gudra le ni barridak barrud mamudia, inta bas takdar ti barridni. » lakin Isa gaal lea: « wajiib inta bas ti barridni achan titim al wajiibat. » khalas Yaya barrada wa lakin Isa ma inda zunub. 7

Baad Isa marak min almi hana barrud al mamudia Ruh Allah zahar michiil al hamam wa nazal foga. Fi wakit da his hana Allah min al sama an sima wa gaal: « da bas wileedi al nirida wa hana farhan beek. » 8

Allah gaal le Yahya: « Ruh al Khudus yanziil wa yaskun fi waiidin al gaiid ti barridum barrut mamudia. « Al nadum da bas wileed hana Allah. » Hu Allah wahid. Wakit Yaya barrada le Isa simi his hana Allah al abu gaal, wa chaaf Allah al Ibn hu Isa, wa chaaf al Ruh al Khudus. 9

Baad barrud al mamudia tawali Ruh al Khudus wada Isa fi sahara. Wa gaat muddat 40 yom, leel wa nahar fi al wakit da ma akal wa ma chirib. Khalas al Cheytan ja lea achan yi jariba. 1

Wa khalas Cheytan gaal le Isa: « kan inta Ibn al Allah chagilba al hajar da yabga lek khubza takul. » 2

Wa khalas Isa radda le Cheytan gaal lea: « Maktub fi kitaab Allah al nas ma bi’ichu be al khuzba bas, lakin bi’iichu be kalam hana Allah. » 3

Wa khalas Cheytan wadda le Isa fi foog beet hana ibada Allah wa gaal: « kan inta bas sehi Ibn al Allah da, nut min foog aga’ah. Maktub Allah yi rasiil lek malaikat achan yi lagug guba’al ma taga’ah fi hajar. » 4

Wa lakin Isa ma sawa chokhol al Cheytan gaal lea; wa hu radda lea wa gaal: « Maktub ma ti jarrib Rabbak. » 5

Khalas Cheytan wasaffa kulu muluk hana dunia wa maal. Wa gaal lea: « kan tasjuud ley wa ti abitni, ana ni salima lek kulu. » 6

Isa radda wa gaal lea: « Amchi mini ba’iid ya Cheytan. ». Maktub fi kitaab Allah amar le chaab wa gaal: « Ti abbuduni wa tasjudu ley ana Illakhu al wahiid. » 7

Isa ma khala fuursa le Cheytan achan yansur foga. Wa khalas al Cheytan faat mina ba’iid. Baad da malaika jo achan yi khadumu le Isa. 8

Baad Isa nasar min al Cheytan hu gabal fi Ikhilim Galile. Da bakan al aach foga. Ruh al khudus anta khuwa chaadiid achan yamchi fi kulu al hallal be allim al nas. Kulu al nas ga’idin bachkuru ta’alima adiil. 1

Isa gabal fi madinat al Nazirath bakan al wildo foga. Wa yom al sabid hu macha fi beet al ibada. Antoh garrfa al maktub foga al risaala hana Nabi Ichaya achan yagiri. Baad fakka hu gara minna. 2

Isa gara wa gaal: « Allah antani Ruh al Khudus achan ni bachir le al masakin. Hu rasalani nanti al hurria le masjunin, wa ni fatti uyun al amiyanin, wa nanti hurria le al mazulumin. Da wakit ramat Allah lena achan yi sa’iidna. » 3

Wakit Isa gaad ti’it. Kulu nas laffaato wa ga’idin bi chufu. kulu fiimo girai al hu gara da yi khus Al Masiih. Isa gaal; kalam al gareta da wakhta tama. » Kulu al nas ajabbo, wa raffodo. wa gaalo; Da ma wileed hana Yusuf wa? » 4

Wa Isa gaal: « Akiit ma fi Nabi naasa yistakhbalo fi balada. Fi wakit hana al Nabi Iliyaas, araamil katir fi balad Israil, wa fi mudda talata sana wa nus almi ma sabbah. Allah ma amar le al Nabi Iliyaas achan yi saaid al araamil al Israilat. Wa lakin Allah amar le al Nabi Iliyaas saad mara armala achnabia. » 5

Isa gaal, Wakit al Nabi Iliyaas, fi nas katir min al Israil indihum baras. Lakin Nabi Iliyaas ma gidir chaffa wahit minuhum. Ila chaffa baras hana gadi Naama min al ada Israil. Nas al gadin yasmo Isa human Yahuud. Lakin wakit simo kalam da zihilo mara wahid. 6

Wa sukan madina Nasirah human karabo Isa lazo barrah min beet al ibaada wa waddo fi khachum nugurah tawwil achan yiluzu yagah yi mut. lakin Isa chaga usuthum wa faat fi madina Nasirah. 7

Wa khalas Isa wasal fi Ikhilim Galile, katir min al nas jo lea hawagoh. Jabo lea min al nas katir al madurin. Wa baad min hum ma yi chifu, ma yirukhu wa ma yasmo, wa Isa chafaham. 8

Wa jabo le Isa nas katiir, al muchotiniin. Hu amar le chawatin khalli yamurgu. Wa tawwali al chawatin maragoh min al nas daiman gaiidiin yi sarakho chadiid wa yi gulu: « Inta Ibn Allah,  » wa al nas ajabbo belhen wa majaddo Allah. 9

Min baad da Isa Ikhtar atnachar nas wa samaham talamiz. Al talamiz safaro ma Isa wa allamo achiya katir mina. 10

Yom min al ayaam alim al inda ma’arifa fi diin al yahudiya ja le Isa achan bi wassif le nas kadar ta’alim hana Isa ma adil khalas sa’ala wa gaal: « ya seyyidna ni sawwi kikef nadukhul fi al haya abadiya? » Isa radda wa gaal: « chunu maktub fi chaariat Allah? » 1

Al-alim gaal: « Maktub fi chaariya hana Allah. Hibb Allah Rabbak be kullu gelbak wa nafsak wa gudratak wa kullu fikrak. Wa hibb jarak misil ti hibb nafsak. » Isa gaal: « indak hak, sawwi misil ke wa khalas tadkhul fi haya al abadiya. » 2

Lakin al-Alim al inda ma’arifa fi diin al yahudiya wassaff nafsa le nas kadar hu ga’id yi sawwi achiyya adiil bilheen. Khalas sa’al Isa wa gaal: « yatu jaari ? » 3

Wa Isa radda le-l- Alim al inda ma’arifa fi diin al Yahudiya wa gaal lea fi taarikh « Rajil wahid Yahuudi musafir chaal derib min al - Khuds le Iria. » 4

Wakit hu musafir al haramin marago lea hajamo daggo khallo ben al mot wa haya. Chaalo kullu khumama wa fato. 5

Ba’ad da rajil diin wahid hu Yahudi. Hu machi wa chaffa le rajil da ragiid fi-l- derib achan daggo wa chaalo kumama. Hu ba’ara ba’id wa fat. 6

Ba’ad da rajil wahid lawi. Al - lawiyin human min gabayil hana Yahud al bi sa’udu rujal al-diin fi bet Allah. Hu kula ja fi nafs al derib chafa wa ma ja’ala wa adda khaadi. 7

Rajil al - akhar da hu Samari. Al- Samariin dol human aada ma’al Yahud. Chafa wa irifa hu Yahudi wa hanna, rafaha wa dawa awawira. 8

Wa khalas Al- Samari chal al rajil fog al humar. Wada fi beet al - difaan al garib ma’a derib. Wa chal mas’ulita. 9

Ambakirta Al- Samari bi dor yi wasil bi safaro wa anta gurus le mas’ul hana beet al difaan wa gaal leya. « chil mas’uliya hana rajil da. Wa kan khisir gurus be ziyada kula kan gabal ni kaffig. » 10

Wa khalas Isa sa’al Al-Alim al inda ma’arifa fi-l- diin al Yahudiya yatu min rujal al talata bigi jaar hana rajil al haramin daggo? Al - alim nadda leya wa gaal as- sawa leya kher hu bas jaara. Isa gaal leya « inta kula amchi wa sawi nafs al chey da. » 11

Yom min al ayyam rajil wahid khani jaa le Isa wa gaal: « ya sayyid al saleeh ni sawi chunu le nadkhul fi l- haya al abadiya? » Isa radda leya wa gaal: « mala ti nadini saleeh? al saleeh hu wa Allah weheda. Wa kan dayir tadkhul fi al haya abadiya, tabbikh chaariat Allah. 1

Al - rajil sa’ala wa gaal: « chunu al ni tabbikha? » Isa radda leya wa gaal: « ma taktul, ma tazna, ma tasrig, ma ti kazzib. Karrim abuk wa ammak. wa hibba jaarak misil ti hibb nafsak. » 2

Lakin al rajil gaal: « ana tabakh chaariat dol min ana sabi. Bagi leyi ni sawwi chunu le nadkhul fi al haya abadiya? » Isa chafa wa habba. 3

Isa gaal leya kan ti dor tabga saleeh amchi bia kullu chey al indak wa al gurus gasima le -l masakin wa talga mukafa hanak fi al sama. Ba’ad da ta’al wa tabini. 4

Wakit al rajil simi kalam al Isa gaala hu ziil achan hu khani ziada wa ma yidor yi gassim achiya al inda wa hu faat. 5

Wa khalas Isa gaal le-l talamiza: « gasi marawahid le- l siad al maal yakhulu fi malakut Allah. Hayyin le -l jamal yadkhul fi gaad al ibiree min siid al maal yadkhul fi malakhut Allah. 6

Wakit al talamiza simoh kalam al Isa gaala, humman istakhrabo wa gaalo; « kan ke da yatu al Allah bi najji.? » 7

Isa chaaf talamiza wa gallehum: « musta’il le - insan yi najji nafsa wa lakin ma musta’il le Allah. » 8

Bitrus gaal le Isa: « anina talamizak khallena kullu achiyya al indina wa tabenak, chunu mukafa al nalgoha.? » 9

Isa radda leya wa gaal: « kullu nas al khalo buwutuhum, akhuwanuhum, akhuwatuhum, abbatuhum, ammaatuhum, iyyaaluhum wa maaluhum achani humman yalgo miya marrat wa yadkhulu fi - l haya al abadiya lakin katiir min al awwalaaniin yabgo warraaniin wa katiir min al warraaniin yabgo awwalaaniin. » 10

Yom min al ayyam, Bitrus sa’al Isa gaal: « ya seyytna, kam marra ni sami le akhuyi kan khiti leyi? sabaha marrat wa? » Isa gaal: « ma sabaha marrat bas, lakin sabahin fi sabaha marrat » Isa hajja ke da bidoor dayman ni sammu. Khalas Isa bada yi hajji fi l- gisa di. 1

Isa gaal: « malakut Allah misil malik wahid dawar yi layim duyuuna al fi l- khadamina. sa’al wahid min khaddamina al hu gahiid bi tabi deen katiir bi sawi mahiya hana 200.000 sana. » 2

Lakin al khadam ma yagdar yi kaffi deen al foogah khalas al malik gaal: « bi’u rajil da wa ayilta misil alabiit achan yi kaffu leyi deeni. 3

Al khaddam barak gidam al malik wa gaal: « min fadlak sammini, wa ni kaffik kullu deenak al wajib ni kaffi. » wa khalas al malik hanna le - l khaddam wa samaah lehu kullu duyuuna wa khalla fat. 4

Ba’ad al khaddam marak min beet al malik ligi wahiid min zumulana al khaddamin al gahiid bi tabi deen yi sawi mahiya hana arrbah chuhur. wa khalas karaba wa gaal leya: « kaffi leyi deeni al gahiid ni tabik. » 5

Wa zamila al khaddam barak wa gaal: « min fadlak, samini, wa ni kaffik kullu deenak al wajiib ni kaffi. » Lakin le yi sawi misil al malik sawleya wa al khaddami daa chal zamila wa sajana lahaddi yi kaffi leya deena gabul yamuruk. 6

Ba’ad min al khaddamin al chaafo chey al kan, fi wakid da humman zi’ilo, wa tawwali macho le l- malik wa gaalo leya kullu chey al kan. 7

Ba’ad da al malik nada al khaddami wa gaal leya: « ya khaddami al fasil ana samet lek kulu deen al fogag achan sayastini. wajib inta tisawi nafsal chey. » Wa al malik zi’il chadiid wa sajana le l- khaddami lahadi yom al hu kula yi kaffi leya deena. 8

Khalas Isa gaal: « nafs al chey da abuyi al fi samawat yi sawwi le ayyi wahid minuuku kan ma yi sama akhu be kulu gelba. 9

Isa rassal talamiza le yamchu yi bachchuru wa y allumu al nas fi hallal katiriin. Wakit humman gabbalo le Isa kallamo leya be chey al sawwo. Ba’ad da Isa azamahum le yamchu ma’aya fi bakan al khadi muktal al bahar le yin jammo. Khalas humman rikibo fi markaba le yamchu mukhta al bahar. 1

Wa kullu nas al chafohom le Isa wa talamiza fi al markaba, Al nas dol hawago macho mukta al bahar. Wakit Isa wa talamiza gato al bahar ligo al nas dol gahiidiin barjom. 2

Al jama dool humman 5000 rajil fi al aalam, da bala awin wa iyal. Nas dool Isa hanna lehum bilheen. Isa chafahum al nas dool bigo le Isa misil khanam al bala ra’i. Hu allama cheya katiir wa dawa nas al mardaniin minnuhum. 3

Wakit al haray ti door taga, al talamiz gaalo le Isa: « al wakit fat wa hille hini ma garib. Khalli nas yamchu buyutum, le yallgo chey yakulu. » 4

Lakin Isa gaal le talamiza: « untu bas tantum chey hana al akil da! » Wa humman raddo leya: « kikef ni sawwu chey da ? » indina khamsa khubza bas wa itneen huut dugag. 5

Khalas Isa gaal le talamiza khalli yi faddulu al nas yigodu fi ayyi majjumu’a khamsin, khamsin. 6

Wa khalas Isa chaal al khamsa khubza ma’a huut al itneen wa raffa rasa alee samma wa chakar Allah. 7

Ba’ad da Isa gattaat al huut ma’a al khubza wa anta le - l talamiz le yi gassumu le l- nas. Al talamiz gassamo al akil da wa ma kammal! Kullu al nas akkalo wa chiibho. 8

Ba’ad da al talamiz liimo akil al faddal wa malo atnachar guffa! al akil da jaa min khamsa khubza wa huut itneen bas. 9

Ba’ad al 5000 rujal al akalo. Khalas Isa gaal le talamiza khalli yamchu yaarkabo fi l- markaba le yakto al bahar, kadaar hu yalhagum. Khalas al talamiz faato wa Isa gaal le al jamah al katiriin khalli yamchu fi buyutuhum. Khalas Isa rikib fi hajar le yi salli. Wa hu salla weheda lahadi usut al leel. 1

Fi wakit da al talamiz sahigiin al markaba wa al riih badat ti suug chadiid alehum wa al wata bigat leel wa lakin humman dahaba wisilo usut al bahar. 2

Fi nafs al wakit da Isa kammal min al sala wa rayikh fi almi le yamchi yal’hag talamiza fil markaba. 3

Khalas al talamiz chafo, wa khaafo bilheen wa bahasubu da dul. Khalas Isa iirif kadar humman khaafo naadaam wa gaal lehum: « ma ta khaafo da ana! » 4

Ba’ad da Bitrus gaal: « seyyidi kan akit da inta sawwi leyi ana nirukh fi l- almi wa namchi aalekh. » Wa Isa gaal leyya: « ta’al! » 5

Khalas Bitrus dalla min al markaba wa bada bi rukh fi l- almi wa maachi a le Isa. Wakid rakh masafa garib, baram wichtcha min Isa wa khalas bada bichif an chal-lal wa hassa be riih al chadiid. 6

Wa Bitrus khaaf wa bada yadmuss fi l - almi wa sarakh: « ya Rabbi najjini! » Wa Isa madda leya ida wa karaba wa gaal le Bitrus: « imanak daiif! maala mati amin fogi le na hafizak? » 7

Khalas Bitrus wa Isa rikibo fil markaba al riih wa an chal-lal wigifo. Fil wakid da al talamiz istrakhabo wa sajado le Isa. Wa abado wa gaalo leya: « sehi inta Ibn Allah. » 8

Isa wa talamiza joo fi daar al Gadariin. Wassalo fi khachum al bahar wa dallo min al markaba. 1

Wakit wissilo fi mukhta al bahar al muchootin ja wigif gidam Isa. 2

Al rajil da inda gudra chadiid ma fi nadim yagdar yalzama. Marrat gayydiin yi janzuru lakin dayman yi gattiya al janazir. 3

Hu ayich fi l- khubuur hana daar da. Wa gayyid ya sarakh leel wa nahar. Hu aryaan wa marrat yajarih nafsa bel hajar. 4

Hu ja barakh le Isa wa khalas Isa amar le cheitan al fi rajil wa gaal: « amuruk min al rajil da! » 5

Al muchotin sarakh be hiss aali: « ti dor minnin chunu, Ibni al Allah al aali? » ma ti azzibni! khalas Isa sa’al al cheitan: « Ismak yatu? » Al cheitan radda leya: « ismi deech, achaan anina katiriin. » 6

Wa khalas al chawatin sayaso Isa: « min fadlak, ma ta trudna barra min al hille di! » Wa fi l - bakan da fi da’an hana khanazir ga’iidiin bassaro fi l- dabakh al garib ma’am wa khalas al chawatin gaalo le Isa: « min fadlak khallina nadkhulu fi l- khanazir dol! » Wa Isa gaa lehum adkhulu. 7

Wa al chawaatin marago min al rajil wa dakhalo fi khanazir. Wa khalas al khanazir nazalo min al dabakh wa daffago fil bahar wa kallo almi akalahum. Humman tkhiriban alfeen (2000). 8

Wakit al ru’yan hana al khanazir chaafo chey al kan da, jaro le hille wa khabbaro nas be chey al Isa sawwa. Wa nas al hille jo wa chaafo rajil al awwal muchotin, labis khalak wa ga’iid sa sakin min nadum al afe. 9

Khalas al nas dol khafo bilheen wa gaalo le Isa khalli yamchi min hillitum. Wa Isa rikib fi l- markaba wa rajil al Isa dawa sayyas Isa le achaan yi khalli yamchi ma’aya. 10

Lakin Isa gaal leya: « la ana ni dor tamchi hillitak wa tikhabir kullu al nas be chey al Allah sawwa lek wa najak. 11

Wakit al rajil gabal fi l- hille wa khabbar al nas be chey al Isa sawwa leya. Ba’ad simiyo kalam al rajil da, Humman istakharabo. 12

Isa gabal mukhta al bahar. Fi bakan al awwal wa ligi al nas katiriin lammo foga lahadi zahamo. Wa fi l- nas dol fi ya mara mardane ga’iide ti daffig dam takhiriban atchar (12) sanna khisirat guruus katiir le talga affe wa lakin al marat dahaba marada ga’iid bi ziid. 13

Hi simat kadar Isa dawa katiir min al nas al mardaniin wa fakkarat wa galat: « akit ana kulu kan lammas khalaga da nalga al affe. » Wa khalas jaat fi waraya lammassat khalaga. Wakit lamma sata damma yigif. 14

Tawwali Isa hassa kadar khudura nagassat minna wa chagalab sa’al gaal: « Ya tu lammasani? » Wa al talamiz raddo leya gaalo: « nas katiir lammo zahamok wa mala ta’saal yatu lammasani? » 15

Al mara jaat barakat le Isa, wa khafat lahadi ga’iide tarjif. Hi hajat leya be chey alsawata wa ligiat al afe. Isa gaal leya: « imanki najjaki, amchi be salama. »

Yom wahid Isa macha fi khachum al bahar le yi allim al nas. Al nas jo katiriin lahadi bakan yagodu kula bigi mafi. Khalas Isa rikib fil markaba al fi khachum al almi wa bada yi allim al nas be al masal. 1

Isa hajja lehum be al gisse di wa gaal: « fi ya harrati wahid machi yi terrib, chayil al terrab fi ideena. wa nuus al terreb daffak minnina fi derib wa al tuyur jo akalo. » 2

Wa ba’ad al terrab al daffak fi turab al muhajjar, bazar wakit al haray taggat al bizire yibisat. 3

Wa ba’ad al terrab daffak fi chook wa bazar, lakin al chook sadda. Wa ma khalla wiilid. 4

Wa ba’ad al terrab daffak fi turab al adiil wa bazar lahadi bigi kubar wa wiilid fi ayyi gandul 30, 60, wa al ba’ad min nuhum 100. Nadum al bidor bi tabi Allah wajib yi khut bala fi kalami al gulta. 5

Al gisa di barjallat al talamiz, khalas Isa bada yi fassira lehum: « al terrab hu min kalam hana Allah wa al derib hu misil nadum al yasma kalam hana Allah, lakin ma yafama wa al Iblis sadda leya al kalam. 6

Turab al muhajjir misil al nadum al yasma kalam hana Allah wa yakhbal be al far’ah. Lakin wakit yalga al sabat, walla nas akhar yi ta’ubu. Hu yi tarrif min Allah achaan hu ma saddakh be Allah. 7

Wa bakan al inda chook misil nudum al yasma kalam hana Allah lakin yi him fi achchiya katiir. Ba’ad be hu ma gidir bi hibb Allah wa ma bi sawwi kullu chey al Allah bi doora. Hu misil geech al geme al ma banti iyyal ziyahda. 8

Wa lakin al turab al adiil misil al nadum al yasma kalam hana Allah. Yakhbur wa yalda fawakhe adiil. 9

Se’iidna Isa hajja be khisas al akhaariin fi malakut Allah. Anta masal wa gaal: « malakut Allah misil teerab al hachaab al rajil teerabah fi zerrah. Intu ti arfu teerab al hachaab da hu sakhayyar min kullu l- teerab. » 1

Lakin kan teerab al hachaab bazar. hu yabga kabir min kullu chajar al fi l- jinene lahadi al tuyur yi dallu foga. 2

Se’iidna Isa hajja be gissa akhara wa gaal: « malakut Allah misil tawara al mara ti ajjina fi l- dagag le ti sawwi foga khubza. » 3

Malakut Allah misil khazine hana nadim al madufuna fi l- zere. Wa rajil akhar ja ligia al khazine di ajabata wa dafana min jadid. Wa firah be zihada macha ba’ha kullu chey al inda le yachiri l- zere al inda al khazine. 4

Malakut Allah misil lu’lu al asli al inda charaf katiir. Wa kan ayyi taajir hana lu’lu chafa bi biy kullu chey al inda le achaan yachri al lu’lu da. 5

Wa ba’ad min al nas fi fikurum bi gulu Allah yagballhum fi fihilum al adiil al sawo da. Wa ya haguru nas al ma bi sawwu nafs al fihil. Lakin se’iidna Isa hajja be khisa akhara. Wa gaal: « fi rujal itneen macho fi beet Allah le yi sallu. Wahid sid al miri wa wahid cheikh al diin. » 6

Al cheikh diin salla wa gaal: « nachkurak ya Rabb achaan ana ma muzinib misil rujal al akhariin. Sararik, wa rujal al ma’adilin, wa zanahin, walla misil sid al miri da. » 7

Masalan ana ni suum marrateeen fi usbu wa nanti achara fi l- miya min kullu gurus wa achcheya al nalga. 8

Khalas sid al miri zokhar ba’iid min al cheikh al diin wa ma rafah rasa a le samma wa ga’iid yi dug ida fi sodura wa gaal: « ya rabbi min fadilak arrhamni achaan ana muzinib. » 9

Wa khalas Se’iidna Isa gaal: « nigul leku al hak Allah khibil sala hana sid al miri wa ma khibila sala hana cheikh al diin Lakin Allah yi dallil nadim al mustakhbar wa yarfa nadim al mutuwadi. » 10

Yom min al ayaam se’iidna Isa allam naas al katiriin al jo le yas’mo. Al naas dol human siyyad al miri wa ba’ad min num naas al ma bi tabbukhu chariat Musa. 1

Wahadin min chuyukh al diin chafo le se’iidna Isa sawwahum al naas zey rufugana. Khalas hajjo an been natuhum wa gaalo hu da gaiid bi sawwi chey al ma’adil. Wa se’iidna Isa simi kalamum wa hajja lehum bel gisa. 2

Wa gaal: fia rajil wahid inda iyaal itneen. wa al walad al tani gaal le abbu: « yaabbui antini warasa haggi hassa bas! » wa khalas al abbu gassam lehem kullu chey al inda le iyaal al itneen. 3

Wa ba’ad min al ayaam al walad al tani chal kullu chey al bi wali wa macha ba’iid. Wa liib foga fi - l- fasaad. 4

Wa ba’ad da ju al chadid dakhal fi l- hille al walad al tani ga’id foga. Hu ma inda gurus le yi bih akil yakhul. Khalas ligi khidme wahide bas, ga’iid yasara be l- khanazir. Bigi ta’aban wa ji’an lahaddi akal akil al khanazir. 5

Wa fi nihaya al walad al tani gaal fi nafsa: « kulla khaddamin hine abbui indum akil katiir wa ana ga’iid hine le ni sawwi chunu lahaddi ni mut min al ju? ni gabil le abbui wa nas’ala le nabga min khaddamina. » 6

Khalas hu chal al niye le yi gabbil fi bet abbuh. Wakit al abbu chafa min ba’id khalas hanna wa jara leya, hadana wa habba. 7

Wa al walad gaal leya: « ya abbui ana khitit le Allah wa leek ma wajib ti nadini wiledak. 8

Wa khalas al abbu gaal le wahid min khadaminah: « amchu ajala labusu khalag al aal, wa disu leya khatim fi ida wa markub fi rijilena wa adabo leya toor al samiin achan naffaro le wiledi. Hu waddar wa anlaga misil nadum al mat wa hiya. 9

Khalas al naas badoh yaffaroh. Ba’ad wakit chiya walada al bikir jahi min al zuraha simi haraka hana al liib wa sa’al chunu al hasal? 10

Wakit walad al bikir irif kadar ga’idiin yaffaroh le chan akhu ja fi al beet hu ziil marra wahid wa abah ma yadkhul fi beet. Wa abbu marak leya gaiid yi sayisa le yamchi yaffarah sawa. Lakin hu aba. 11

Wa hu gaal le abbu: « ba’ad kullu sinin al fato ana ga’id ni karimak wa nakhadim lek be da, kullu ma antetini walow khanamay kulla le namchi naffarah ma rufugani. Wakit waladak al tallaf kullu gursak fi l- chey al ma adil wa ja inta dabeet leya toor samiin. 12

Al abbu radda leya: « ya wiledi inta dayman gayid mayi wa kullu chey al indi hanak. Wajib anina naffaroh achaan akhuk al waddar hu ja misil nadum al mat wa hiya! » 13

Yom wahid se’iidna Isa naada talata min talamizah: Bitrus, Yakhub wa Yaya. (al tilmiz al usma Yaya da ma hu al barrad barud al mamudiya le se’iidna Isa) wa khalas human fato wehedum wa rikibo fook fi l- hajar le yi sallu. 1

Wakit se’iidna Isa gaiid bi salli, wijcha bi rari misil al haray. Wa lubasa bigi abiyat kar misil al nuur. ma fi nadum misilah fi l- duniya. 2

Khalas nabi Musa wa nabi iliyas bano lehu. Humman dol aacho gubal se’iidna Isa min mihat al sinin. Hajjo le se’iidna Isa wa khabbaro be motah al gerib yabga fi l- madinat al Khuds. 3

Wakit al nabi Musa wa nabi Iliyas gadin bi hajju ma’a se’iidna Isa da, Bitrus gaal le se’iidna Isa: « al bakan da adil le nagodu foga. khallu ni sawwu talata lagadib., wahid leek, wahid le nabi Musa wa wahid le nabi Iliyas. » Lakin Bitrus ma fihim chunu alkan. 4

Wakit Bitrus kallam al sahab dalla wa saddahum. Humman simo hiss min al sama wa gaal: « Da Ibni al ni ridah wa ana farhan beya, asmoho kalamah. » Al talamiz al talata ankharo wa wago tihid. 5

Khalas se’iidna Isa lammasahum wa gaal: « ma ta khaffo gummu foog. » Wakit raffoho rasuhum chafo se’iidna Isa faddal weheda. 6

Se’iidna Isa wa talamiz al talata dallo min al hajar. Khalas se’iidna Isa gaal lehum: « kan machetu mati hajju le nadum be chey al chiftuh hini. Ana ni mut garib wa naba’as. Ba’ad da ti hajju le l- naas. 7

Fi ya rajil wahid usma Lahaza. Inda akhuwat itneen, Mariam wa Malsa. Humman kulluhum rufugan al adilin hana se’iidna Isa. Khalas yom wahid fi ya rajil wahid ja le se"iidna Isa wa gaal lea Lahaza marrdan marra wahid, wakid se’iidna Issa simiya kallama da wa hu gaal: « al marad da ma baktula le Lahaza. » Lakin bi jiib al naas le bi majjudu Allah. 1

Se’iidna Isa bi hibb rufugana, wa ba’ad da ga’ad fi l- bakan da yomeen. Ba’ad al yomeen al ga’ada gaal le talamiza: « ni gabbulu fi dar al Yahudiya. » Wa al talamiz gaalo leya: « seyyidna humman dol bas al awwal bi doru baktuluk! » Wa se’iidna Isa gaal: « rafikna Lahaza nayim lazim namchi ni gayyima,  » 2

Wa al talamiz raddo leya: « seyyidna kan Lahaza bas nayim da ba’aden bi gum. » Khalas Isa khabbaram: « Lahaza mat wa ana farhan achan ma hidir mota. Wa be misil da intu tagdaro taamunu behi. » 3

Wakit se’iidna Isa wisil fi - l hille al Lahaza mat inda arbah yom. Malsa maragat le ti lagi wa gaalat leya: « ya seyyidi kan inta ga’id hini da, akhuyi ma bi mut. Lakin mu’amine kadar Allah yantik kullu chey al tas’ala. » 4

Se’iidna Isa radda laha wa gaal: « ana al khiyama wa al haya, wa al aaman beyi yalga al haya. Kan mat kula, wa nadum al aaman beyi ma bi mut abadan. Aaman tu be chey da wala? » Malsa raddat lea: « naham ya seyyidi ana mu’amine beya kadar inti Al-Masiih Ibn Allah. » 5

Ba’ad da Mariam wisilat wa wagaat fi rijileen hana se’iidna Isa wa gaalat: « ya seyyidi kan inta awwal gaiid ma’ana da akhuyi ma bi mut. » Khalas se’iidna Isa sa’ala Lahaza khattetu ween? wa humman raddo leya: « khattena fil khabur tahal chifa. » Khalas se"iidna Isa baka. 6

Al khabur da hu karkur wa masdud be hajar. Wakit se’iidna Isa wassal fi al khabur gaal lehum: « Dardugu al hajar. » Khalas Malsa gaalat: « hu maat inda arbah yom wakit da ya’affin kula. » 7

Se’iidna Isa radda lea wa gaal: « ana ma oretki wa kan amanti leyi ti chifi khudrat Allah? » wa khalas humma dardago al hajar. 8

Wa khalas se"iidna Isa rafaha raasa a le sama wa gaal: « ya abuyi nachkurak achaan simitini. Ana arif kadar inta gaiid dayman tasamani lakin ana hajjet keda ni dor ti sa’iid kullu al naas al gaiidin hini le ya arfu kadar inta rassaltini. » Khalas se’iidna Isa sarakh wa gaal: « Lahaza gumm,  » 9

Wa khalas Lahaza marag min al khabur be kafana. Wa se’iidna Isa gaal: « sa’idu sillu mina al kafan le achaan yamchi! » wa katiriin min al Yahudin amano le se"iidna Isa fi l- ajab al sawa. 10

Lakin kubarat hana rujal al diin al Yahud nandallo le se’iidna Isa. Khalas humman lammo le yi sawwu barnamij le yaktulu se"iidna Isa wa Lahaza. 11

Ayyi ma sana al Yahudiin bi ayyudu iid al fisa. Al iid da bi zakkiruhum fi l- hurriya al Allah antahum wa najjahum min al ubudiya al fi Masir muddat miyyat al sinin. Se’iidna Isa bada bi bachchir wa bi allim al jamhuur takhiriban talata sana wa hajja le l- talamiza kadar yi dor bi ayyid iid al fisa ma’ahum fil khuuds wa da, bakan al yaktulu. 1

Wahid min talamiz hana Isa usma Yahuza hu bas amin hana sanduk al talamiz. Marrat gaiid basirik gurus min al sanduk. Wa ba’ad da se’iidna Isa ma’a talamiza wisilo madinat al Khudus, khalas Yahuza macha le masail al Yahud, wa hajja ma’ahum le yi sallim lehum se’iidna Isa, wa yi kaffu gurus, wa hu arif kadar masaiil al Yahud ma mu’aminin be se’iidna Isa kadar hu Al Masiih wa arif kadar humman bi doru baktulu. 2

Waiid sadikh ga’ad kubaraad rujal al diin al Yaudiin, wa kaffo le Yahuza gurush talatiin riyal le achaan yi khun le se’iidna Isa wa yi sallima lehum fi ideenum. Wa khalas al chey da kan sawwa sawwa a le hasab al ambiya hajjo. wa Yahuza chaal al gurush wa faat. Achan bi sahidim le yalgo halal al hakurbu foga le se’iidna Isa. 3

Se’iidna Isa be talamiza ayyado iid al fisa fi madinat al Khudus. Khalas se’iidna Isa chaal min al khubza gattaaha wa gaal: « chilu min al chey da wa akulu: da jismi nanti achaanku, wa intu kula sawwu nafs al chey da le achaan ti fakkuruni. » Be misil ke se’iidna Isa gaal yi mut fi channum, wa jisma bi kun d’hiya lehum. 4

Khalas se’iidna Isa chaal kass al khamar wa gaal: « acharbo chey da, achan da dammi al bi daffig hana al mu’ahada al jadida achaan Allah bi samiku min zunubku. Wa sawwu al chey al ana sawweta da le achaan dayman ti fakkuruni kan ga’idiin tacharbo. » 5

Wa se’iidna Isa gaal le talamiza: « wahid minniku yi khunni. » Wa khalas al talamiz barjalo wa sa’alo: « yatu bi sawwi chey al misil ke da ? » Se’iidna Isa gaal: « nadim al nanti nus al khubza da hu bas al khayin. » Ba’ad da anta nus al khubza le Yahuza. 6

Yahuza chaal al khubza wa beya tawwali bas al cheetan dakhal lea wa macha be l - leel le masa’il al Yahud achaan yi awinum le yakurbu se’iidna Isa. 7

Ba’ad akalo, khalas se’iidna Isa ma’a talamiza macho fi jabal al zeytun. Wa se’iidna Isa gaal kulluku tankuruni baaden chiya, inkatab: « naktula al rahi wa al khanam bi chuttu. » 8

Wa Bitrus radda wa gaal: « kan naas kullu yakarahok ana ma nakarahak. » Khalas se’iidna Isa gaal le Bitrus: « cheytan bi dor bi barjulku, lakin idda’et lek, imanak ma bangus, be da kula achiye gubbal al dik bi ohhi, inta tan kurni talata marrat wa ti gul ma ta arifini. 9

Bitrus gaal le se’iidna Isa: « ana kan lahadi ni mut kula ma nankurak! » Wa kullu talamiz gaalo nafsal kalam da. 10

Khalas se’iidna Isa macha ma’a talamiz fi bakan al usma Gesemaniya le yi sallu achaan al cheytan ma ti barjulum. Wa se’iidna Isa macha weheda le yi salli. 11

Se’iidna Isa salla talata marrat wa gaal: « ya abuyi ma ti sami zunub al insan, khalas khalli iradtak ti kun. » wa se’iidna Isa barjal marra wahid lahadi wakhara gaiid yi daffik misil dam, Wa Allah rassal malak wahid le yi chajiha. 12

Ba’ad ayyi sala, se’iidna Isa yi gabbil le l- talamiza wa lakin yalgahum naymin. wakit jah marrat talit. Se’iidna Isa gaal: « gummu al jasas leyi wisil! » 13

Wa khalas Yahuza jah ma’a hukam al Yahud wa kullu al askar wa al cha’ab. Humma induhum suyuf wa akakis. Wa khalas Yahuza ja le se’iidna Isa wa gaal: « salamalek ya seyyidi. » hadana wa habba. Hu sawwa chey da achaan bi wasiif le l- hukkam da bas nadum al yukurbu. Wa se’iidna Isa gaal leya: « ya Yahuza bel hubb bas ti khunni wa ? » 14

Wa khalas al asakir karabo le se’iidna Isa, wa Bitrus salla sefa wa gataha adan al khadam hana kabir rujal al diin. Se’iidna Isa gaal le Bitrus: « dis sefak fi beta! kan ni dor nasal abuyi bi rasil leyi askar hana malaika al chudad le yi dafu leyi, lakin wajib ni karrim kalam hana Abuyi, khalas se’iidna Isa dawa adan hana zol da. Wa fi l- wakit da al talamiz kulluhum chatto khallo. 15

Fi usut al leel. Al asakir waddo Isa fi l- beet kabir hana rajil al diin, le achan hu yi dor ya’saala. wa Bitrus kaman gaiid bi taabiin be wara min baiit, wakit al asakir dakhalo Isa fi l-beet, Bitrus gaiid barra wa yi daffi fi l-nahar. 1

Fi luub al beet da, ma’asail hana Yahuud chaaraho le Isa wa jabo chu’ud al kaddabiin le achan yi kaddubu fi l- Isa. Lakin al chu’ud kalaamum anfaarak wa ma wafak benuhum. Al ma’asail ma gidro sabbato jariime foga. Lakin Isa ma hajja chey. 2

Wa fi l- akhir kabir hana rujal al diin saal Isa wa gaal lei ya: « Gullena inta al Massi, Ibnu Allah al hay wala? ». 3

Wa Isa gaal: « Aiye da ana, wa teju ti chufuni ga’id ma Allah wa nanzil be l- majjid fi sa’abaye min al samma. » Khalas kabir al rujal al diin ziil chadiit min kalam hana Isa al gaala. Wa sarakh le rujal al diin al akhiriin: « Ma mukhtajin le ai chu’ud, achan yi hajju lena fi chey al zool da sawa. achan intu zaata simitu kalam al hu gaala, gaal hu Ibnullah. » Chunu khararkum? 4

Wa ma’sail al Yahuud raddo le kabir hana rujal al dii: « Hu da wajib leha katil. » khalas, rabato uyun Isa wa bazako leya, jaalado wa chammato leya. 5

Wa fi l- wakid da, Bitrus ga’id bi l- raja gidam al beet, khalas kaddama waade chaafata wa gaalat leya: « Inta zaata ma’a Isa. » wa Bitrus nikhir, wa badeen chiya beneye akhara gaalat leya nafsal chey, wa Bitrus nikhir be tani marra. Wa fi l- akhir naas waiidin gaalo: « na’arfu kadar inta zaata ma’a Isa, achan intu kuuluku min dar al Jalil. » 6

Khalas Bitrus gaal: « khalli Allah yan’alni kan ana na’arfa le-l rajil da. » Ba’ad kalam Bitrus. Tawali al - dik oo’a. Khalas Isa laffat wa chaf Bitrus. 7

Bitrus macha niidim wa baka chadiid. Wa fi nafs al wakit da Yahuza al khan Isa chaaf wa akkad kadar masa’il al yahuud hakamo le Isa bel- moot. Khalas Yahuza hizin wa katal nafsah. 8

Al haakim hana al- balat da usma Bilaatus. Ga’id yakhadim le Romanin. Masa’il hana al Yahuud jaabo leya Isa. Dayirin Bilaatus ya’hakim leya bel- katil. Khalas Bilaatus sa’al Isa wa gaal: « Inta bas malik al- Yahuud wala? » 9

Isa radda leya gaal: « untu guultu al-hag, lakin mamlakati ma hini fi l- arid. Awal kan fi l- arid da. Khadaamini yi dafu leyi. Lakin ana jiit fi l - arid le nigul al- hag yi kus Allah. Kullu naas al yi hibbu al hag fi chaan Allah. Kullu al dayirin al hag da yasmoni ». Bilaatus gaal: « chunu l- hag da ? » 10

Ba’ad kallam ma’a Seyidna Isa Bilaatus marag le l- naas wa gaal: « ma ligit lehu jarime le rajil da achan baktulu foga. » Lakin masa’il al- yahuud wa kulla l- naas al katirin aato wa gaalo: « Aktulu fi salib, aktulu fi salib ». Lakin human aato ziyada. Wa Bilaatus gaal le talit marra: « hu ma inda ayyi jarime. » 11

Wa Bilaatus khaaf le achaan al - naas yabdo yi zahuru. Khalas hu khassad wa amar asakra ya’sulubu Isa fi l- salib. Asakir al - rumaniin jalado le Isa wa labbaso lubas al- muluuk, wa khatto leya taj hana chok. Wa khalas ga’idin yi chammutu leya wa yi gulu: « chufu malik al- Yahuud. » 12

Ba’ad chammato le Isa, al - askar waddo le ya’sulbu. Wa chayyalo al - salib al- yamchu ya sulbu foga. 1

Al askar waddo Isa le bakan al usmah « Jumjuma » wa taggo ideena wa rijileena fi l- salib. Lakin Isa gaal: « Abui samihum achaan ma ba’arfu chey al ga’idin bisahu. » Wa khatto ichaara ale rasa fi l - salib. Al- ichaara ti wassif da: « Malik al Yahuud ». Kalam da, Bilaatus bas amar le achaan yaktubu. 2

Wa ba’ad da al askar liibo gumar be khalag hana Isa. Humman sawwo achan yi tummu kalam hana al- ambia al bugul: « gassamo lubassih anbeenum wa liibo gumar be l- khalagih. » 3

Fi itneen mujirmin al askar salabohum fi l- wakit da. Wakid khattohum ben jawanib Isa. Wahid min al mujirmin chammat le Isa, wa lakin al akhar gaal leya: « inta ma khayif Allah le achaan ya’ akhibak wa ? Anina sawena jaraahim katir, wa lakin al nadum da hu barih » Wa gaal le Isa: « Fakkirni wakit ti kun fi malakutak. » Isa radda leya wa gaal: « Al yom bas ti kun ma’ayi fi l- janne. » 4

Chuyuukh al Yahuud, wa ba’ad min al jamah chammato le Isa wa gaalo lea: « Kan inta Ibn Allah dalli min al salib wa naji nafsak, wa khalas anina ni aminu beek. » 5

Wakit da al wataa nahar wa lakin biga’ad kula dalma misil al leel, lahadi talata sahat. 6

Ba’ad Isa sarakh wa gaal: « tamma khalaas, Abui, nanti Ru’yi ben ideek. » Khalaas dangas rasa wa ada Ru’ah. Ba’ad mota, al zilzal biga fi l- arid wa satara al kabire al farig al jama min khudur Allah al fi l- Haykal di an chaggad itneen, min fog lahadi tihit. 7

Be mota, Isa fakka al derib le naas achaan bi ’arfu Allah. Wa fi askari wa’id al ga’id bi haris Isa wa chaff chey al kan, gaal: « akiit zol da barih, wa hu bas Ibn Allah. » 8

Ba’ad da chuyuukh itneen min al Yahuud Yusuuf wa Nikadaamus, humma al amano kadar Isa bas Al- Massih, wa joo yas’alo Bilaatus le yantihum janaza hana Isa. Khalaas chaalo l - janaaza, kaffanowa wa dassowa fi l - khabur hana karkur al fi l- hajar. Wa saddo be hajar kabir. 9

Ba’ad al askar salabo le Isa fi l- salib. al chuyuukh al yahuud gaalo le Bilaatus: « Isa alkaddab gaal hu yab’as min al maytin ba’ad talata ayaam. Wajib wahid ya’haris al khabur achaan le al talamiza ma yeju yi sirgu l- janazita. Achaan kan gidiiro sawwo da, bigulu hu ba’as min al maytin. » 1

Bilaatus gaal: « Waddu askar bi’harusu l- khabur. » Wa khatto askar le ya’harusu l- khabur achaan nadum ma yagdar yeji yasrig janazit Isa. Wa khalaas talaso l - hajar al saddo beya al khabur. 2

Wakit moot hana Isa ambakir hagga da, yom al sabit, mamnu le ayyi nadum le yakhdim fi l- yom da. Akit mafi ayyi zool min talamiz hana Isa wassal al khabur. Wa ba’ad yom al sabit sub’ha al a’had al awiin jahazaan le yamchaan fi l - khabur hana Isa wa dayirat yi subbaan rihaat fi l- janazit Isa. 3

Gubbal al awiin ma yau’salo, hasal zilzal chaddid. khalaas Malak wa’id nazal min al sama dardagah l- hajar al sado foga l- da wa ga’ad foga. Al Malak da ga’id yi rari zey al bar’raga. Fi l- wakid da al askar chaffo, khalaas daffago zey maytin. 4

Wakid al awiin wislaan khabur, al Malak gaal lehaan: « Maa ti khaffaan, Isa mafia hini, hu ba’as michil kalam al hu oora, ta’alaan tawagaan al khabur wa chiifaan. » Khalaas al awiin tawagaan khabur wa chaafaan bakan al khatto foga janaza hin Isa. Lakin al janaza maafia. 5

Khalaas al Malak kalam le awiin wa gaal lehaan: « Amchaan khabaraan talamiz kadar Isa ba’as min al mayitin, wa hu gadam leeku fi dar al Jalil. » 6

Al awiin ajabaan, wa firhaan ziaada wa jaaraan achaan yi khabaran talamiz be khabar al haluu. 7

Ba’ad al awiin machian le yi waddu khabar al haluu le talamiz, tawali Isa zaar lehaan. Hiina saajadaan fi gidam Isa. Khalaas Isa gaal lehaan: « Ma ti kaffaan, amchaan khabaraan le talamizi ni l- laago fi daar al Jalil. Fi bakan da humma yi chuufuni. » 8

Wa fi al nafs al yom al Allah ba’as foga Isa min al maytin. Intneen mi9n talamiza machin le hille almijawir ma’ah hilitum, wa ga’idiin bi haju be chey al hassal le Isa. Wa khato fi l- ba’lum kadar hu bas Al-Masih, lakin hu katalo, wa hassa al awiin bigulu hu ba’as minal maytin lakin al talamiz lissa mubarjilin.

Isa ligaam wa machi m’am. Lakin human ma irfo wa sa’laam fi l- chey al ga’id bi haju foga. Wa humma hajo leya be chey al hassal fog Isa fi l- ayaam dol yi hassubu ga’id bi haju ma nadim akhar be chey al hassal fi l- Madinat al Khudus. 2

Khalaas Isa wada’ah lem kalaam Allah al bigul fi Al-Masih. Wa gubbal da be sinin al ambia hajo be khadar naas al fasiliin yi ta’ubu Al-Masih wa yaktulu, lakin ba’ad talata yom ya ba’as. 3

Wa wakid wislo hille al talamiz al intneen machin foga, al wata akharaban, hajo le Isa khali ya’gog mam. Wa dakhalo fi beet wa’id le yi achu. Khalaas Isa cha’al khubza chakar Allah, wa gattata, fi nafs al wakida al talamiz irfo kadar hu bas Isa, lakin ikhtafa min nuhum. 4

Al talamiz al itneen ga’alo benatum: « Hu bas Isa fi chan da anina garmanin nas’mo tasfira fi al Allah. » Tawali al talamiz al itneen gabalo le madinat al Khudus, wa wakid wislo khabaro talamiz akhariin, wa ga’alo: « Isa hu hay, wa anina chifna. » 5

Wakit al talamiz ga’idiin bi ajju, Isa zahar lehum fi lub al beet. Wa gaal lehum: « al -salam aleku. » Wa talamiz biasubu dul., wa lakin Isa gaal lehum mala khuftu, mala mati amunu kadar ana bas Isa? chufu ideeni wa rijileeni al dul ma inda jisim misili. Wa le yiwassif lehum kadar hu ma dul da, talab minnuhum akil. Wa anto nus hana hutay wa akal. 6

Isa gaal: « kulla chey al maktub fi kalaam Allah fogi yi timm. Ana khabbartuku kadar chey da ya’asal. » Wa khalas Isa fahamam be kalam Allah wa gaalm lehum: « zamaan al ambiya katabo fogi wa gaalo Al-Masih yi ta’ubu wa yaktulu lakin yab’as min al maytin yom al talit. » 7

Al- ambiya katabo kula kadar talaamizi yi bachchuru kalaam Allah. Wa yi bachchuru le kulla al alaam le yutubu min zunubuhum. Wa kan taabo da. Allah yi samihum. Wa l- talaamizi yabado yi ballukhu l- bichaara min Madinat al khuds ilaal aalam. Untu chahidin fi kulla al chey al saweeta wa al hasal fogi. 8

Fi muddat arba’in yom Isa zahar le l- talamiza aktar marrat. Yoom wahid zahar le aktar min khumsumiya naas fi nafs al wakit, wa wassaf le l - talamiza be al turukh katir kadar hu hayy wa allamahum achiya katir al yi khus malakut Allah. 9

Isa gaal le talamiza: « Allah antani al sulta fi kuulu chey, le na’hakim fi al Sama wa fi al arid. Hassa ni guul leeku: Amchu fi kuulu bakan al jamaha sawwu naas talamizi. Wa barradum barrud al mahamudia, be usm Abbu, wa Ibn, wa Ruh al Khudus. Wa khalaas ta’allumum yi karrumu kuulu gawanini al ana amartuku. Wa ana ga’id dayman maaku. 10

Ba’ad bu’as be arbaiin yom, Isa gaal le talamiza: « Agodu fi Madinat al Khudus, lahadi Abui yantiku sulta al ana wa’atuku foga, wa Ruh al Khudus yanzil fooku. Khalaas, Isa irtafa fi al Sama, wa sa’ab darag Isa min uyunum. Isa ga’id fi l- Sama fi nus al zenay hana Allah le ya’hakim kullu chey. 11

Ba’ad rujuh hana Isa ila l- Sama, al talamiz ga’ado fi l- Madinat al Khudus misil al Isa amaram. wa al muminin dayman ga’idin yi lumu achan yi sallu. 1

Fi l- kuli sana, ba’ad khamsin yom min iddal fu’sa al Yahuud yi ayudu id al khamsin. Wa id al khamsin da hu bas wakid al ya’iyudu foga id hana gataan al gemé, achan yihtafulu bel- id da. fi l- sanat di ba’ad ruju hana Isa illa l- sama be usbu bas id al khamsin da kaan. 2

Wakid al muminin ga’idin sawa fi l- lub al beet. Khalaas al beet ammala be harka misil riih chadide. Wa fi l- nafis al wakid da zaar leehem chey misil alsina hana nahar, wa ga’id fog ru’usum. Khalaas kuluhum ammalo be Ruh al Khudus. Wa ga’idin chakuru Allah be lukhat akhirin. Wa lukhat al akhirin dol da Ruh al Khudus bas anta’hum gudra al yagdaro yi haju. 3

Wa wakid al naas hana madinat al Khudus simio al haraka di, naas katirin jo le achan yi chufu chey al hissil. Khalaas al muminin ga’idin bi aja’ib al Allah sawam, wa naas dol istakharabo achan ayi zol ga’id has’ma ka’anna ga’idin bihaju be lukhata. 4

khalas nas wahidin bugulu al talamiz dol humma ya sakranin.Wa Bitrus gamma wa gaal lehum: « Asmo naas dol ma sakaranin, lakin al chey alkan da bas al Nabi Yu’il hajja foga wa gaal: Allah gaal: « Fi ayaam al akhir ni nazzil ruhi ». 5

Wa Bitrus taaba fi kalama wa gaal: « ya Isra’ilin, Isa wassal leku achiya al ajibiin le achan ta’arfu khadar hu bas Al-Masih. Hu sawwa ajaayib katir be gudrat Allah. Al cheyat dol intu ta’arfum achan intu chiftu be iyakum wa lakin intu salabtu fi salib. Wa salabtu fi l- salib! » 6

Isa al Masih da maat, wa Allah ba’asa min al maytin. Da kalam al Nabi wahid kataba: « Mati khalli al khuddus hana Allah yi affihim fi l- khabur. » Wa al chey da kan. Anina chuhud khadar Allah ba’as Isa. 7

Hassa Allah al Abu karram Isa wa ga’ada fi nusa al zenay. Wa Isa nazzal lena Ruh al Khudus misil hu wa’aadaana foga. Ruh al Khudus da hu bas al ja’ala achiya al hassa ga’idin ti chufuwa wa tas’amo. 8

Rajil al usmah Isa da, intu sallabtu fi l - salib. Lakin arfu be l- akkid Allah ja’ala le Isa al Raab fog kullu alam. Wa hu bas Al Masih. 9

Naas al simio kalam hana Bitrus da bigi lehum gaasy fi chey al hu gaala lehum. Wa khalaas humma sa’alo Bitrus wa al talamiz: « Ya akhawan chunu waajib ni sawwu? » 10

Bitrus radda leehum wa gaal: « Ay wa’id minuku wajib lea yi tuub min zunuba wa yi barrudu barrud al mahamudia be usm Isa Al-Masih, wa Allah yakhfir leeku zunubku wa khalaas hu yantiku Ruh al Khudus. » 11

Takhiriban 3000 insaan amano be kalam hana Bitrus wa bigo talamiz hana Isa. Wa barradohum barrud al mahamudia wa chaarako fi khanisia hana Madinat al Khudus. 12

Al muminin dayman ga’idin yas’mo taalim al Rusul. Wa dayman bi luumu wa yaakulu sawa wa bisalu sawwa. Wa yachkuru Allah sawwa wa kuulu chey al indum yi gasumu ambenatum. Wa kuulu al naas hana madinat alkhudus ga’idin yi fatuchu kherum. Kullu yom naas ga’idin babgo muminin. 13

Yom wa’id, Bitrus wa Yohanna macho fi l- Haykal. Fi zool wahid ma’adur ga’iid yach’had fi khachum al baab. 1

Bitrus chafa al ma’adur wa gaal leya: « Ana ma indi guruch le nantit, lakin ana nantik chey al indi: Be usum hana Isa gum wa rukh. » 2

Tawali, Allah chaffah zool, al arijj. Wa bada’a yi rukh wa be nattitin wa yachkur Allah. Al naas al fi hoch hana Haykal kulluhum Istakharabo. 3

Baad da al jamah jo le yi chufu zool al liga affie. Khalaas Bitrus gaal lehem: « Zool da, al hassa liga affie, ma t’istakharabo, ma anina ya dawena, be khudratna, wa wala karramna Allah ya be ziada, lakin Isa bas anta al affie be khudurta achan anina aman’na bea. » 4

Intu bas gultu le l- hakim al romi yaktul Isa. Wa intu bas kataltu nadim al yanti haya le l- naas al dunia kullum. Wa lakin Allah ba’asah min al maytin, wa intu ma arifi’in chey al ga’id ti sawu, wa be chey al sawetu kalam ambia it-tam’mam. Al kalam da bi gul: Al-Masaih ya’taab wa yi mut da bas chey al Allah amarra. Tubu wa waja’oh le Allah achan yakhfir lekum zunubkum. 5

Wakit masa’il al Haykal simoh kalaam Bitrus wa Yohanna. Humma zi’ilo bilhen, karabohum wa sajanohum. Wa lakin katir min al naas sa’dakho be kalaam Bitrus. Wa l- naas al amano be Isa adadum maachi takhriban khamsa alif. 6

Ambakirtah, masa’il al Yahuud waddo Bitrus wa Yohanna le kabir hana chuyuuk rujal al diin wa zumulaanah. Wa jaboh l- zool al kan arij kula. Wa khalaas sa’aloh Bitrus wa Yohanna wa gaaloh: « Be izin yatu chafaatu l- mahdur da? » 7

Bitrus radda lehum wa gaal: « Zool da, it chaafa be khudra hana Isa hu bas Al-Masih al untu salabtu. Fi l- salib. Wa lakin Allah ba’asa. Untu nakartuh amman mafi naja akhar bala khudrat Isa! » 8

Al masa’il ikhtakharabo min Bitrus wa Yohanna al ga’idiin bi hajju be ta’akit. Humma mu’akkidiin khadar naas dol ma gariin. Lakin awal arrfiin khadar human kanno ma’a Isa. Khalaas humma gaalo leehum: « kan battan hajjetu kalam Isa le naas da anina ni akhubuku chadid. » Humma hajjo katir le Bitrus wa Yohanna ba’ad da talagohum. 9

Wahid min masa’il al massiin al awalanin al naas bikhtarmu usma Istafanus. Hu Ruh al Khudus antah sulta wa hikhima al katire. Istafanus sawa ajayib katir, wa katir min al naas amano be kalam al ga’iid yi alimihum wa yi khutu sikhitim fi Isa. 1

Yom wa’id Istafanus bada bi hajji be kalam hana Isa, ba’ad min al yahuudin al ma amano be Isa joo wa ga’idiin yi naakhuchu wa humma zi’ilo wa macho yachku le rujal al diin hana Yayuud wa kaddabo foga kalam katir fi Istafanus. Wa gaalo: « Anina simina Istafanus hajja kalam fasil fi l- Nabi Musa wa fi Allah! » Khalaas rujal al diin karabo Istafanus wa waddo gidam al kabir hana rujal al diin wa masa’il al Yahuud. Wa battan kuulu al kaddabiin jo le ba’chahidu be l- kudub fi ras Istafanus. 2

Kabir hana rujal al diin saal Istafanus wa gaal: « Al naas dol kalamim da sehi wala? » Khalaas Istafanus rada be achia katir le kabir hana rujal al diin. Wa gaal Allah sawa katir min achia al ajjibiin le bani Isra’il min zaman hana Ibrahim lahadi zaman hana Isa, wa hu fakarahum al chaab kullu isso Allah. Wa Istafanus za’at fi kalama wa gaal: « Untu al chaab al rassa gawi wa kaafir, dayman intu tankuru Ruh al Khudus misil jududku dayman nakaro Allah wa kataalo al ambia. Wa lakin intu sawetu chey al fasil ziaada achan intu kataltu Al Masiih. » 3

Wakid al rujal al diin simo kalam da humma zi’ilo bilheen lahadi saddo udunneem wa aato. Khalaas karabo Istafanus wa wado barra min al hille wa rajamo. 4

Khalaas Istafanus machi yi muut, hu sarakh: « Ya seydna Isa akhbal ruhi. » Wa barakh wa sarakh le tani marra: « Ya Rabb ma ta’akhib lehum zunubum. » Wa baad mat. 5

Fi nafs’il yom da, naas katirin fi Madinat al Khuds bado yi azzubu talamiz hana Isa, wa al muminin jarro wa n chatto fi l- bakanat chik-chik. Wa be da kullu human ma khallo kalam hana seydna Isa wa ga’idin bi bachchuru fi ay bakan al wisilo foga. 6

Wahid mumin fi Isa usma Filibus, hu kulla jara min Madinat al Khudus misil al muminin al akhirin. Wa hu wasal fi balaad saamara. Wa fi l- bakan da bachchar le naas katir be kalam hana Isa, wa katir minum amano wa ligoh al naja. Yom wahid al Malak zahar le Filibus wa gaal leya chiil al derib wahid al machi a le sahara. Wa Filibus wisil hinaak fi sahara ra’ikh fi derib, chaf zool wahid raakhib fi l- Karro. Al zool da hu mu’wazaf kabir fi l- Habach. Wa Ruh al Khudus amar Filibus kalli yamchi bi hajji le nadim da. 7

Khalaas Filibus macha gerib le al karro. Wa sima al Habichi ga’id yegri fi kalamat Allah. Hu ga’id yegri fi kalam al Nabi Ischaya kataba al bi guul: « Humma waddo misil al hamal al yi doru yadbo, wa misil al hamal aldaluul, wa maa fakka khachama. Wa hu mazulum wa ma ikhtaro wa katalo. » 8

Filibus sa’al al Habachi wa gaal: « Hal ga’id taff’am ma’anat al chey al tagri wa? » Al Habachi radda leya wa gaal: « La ma naf’am illa kan nadim fahama leyi. Wa gaal leya: Min fadlak, ta’al agod jambi. Hal al Nabi Ichaaya kataba da yi khussa hu wala yi khuss nadim akhar? 9

Wa Filibus rikib fi al karro maa l- Habachi. Wa bada yi fahim le Habachi ma’anat al kalaam wa gaal: Al Nabi Ischaaya katab da yi khuss Isa wa hajja leya kullu be achiya akarin min Kitaab Allah. Be tariga di, Filibus ballakh leya kalam Isa. 10

Wakit Filibus maa Habachi machin fi l- derib, ligo almi. Wa al Habachi gaal: « Daw almi ma nagdar ni barrid barrud al mahamudiya wala? Wa amar al sawwag yi waggif al Karro. 11

Wa khalaas dakhalo fi almi wa Filibus barrada barrud al mahamudiya. Ba’ad marago min almi, Ruh al Khudus rafa Filibus wa wadda bakan akhar. Fi l- bakan daaak. Filibus taaba yi bachchir kalam Seydna Isa le naas. 12

Wa al Habachi kaman taaba fi safara a le beet. Hassa hu mabsud achan hu khibil Isa. 13

Sabi wahid usma Shauul hu bes damma khulgan hana naas al katalo Istafanus, hu ma mumin be Isa achan da hu ga’id yi azzib al muminin. Wa hu ga’id yamchi beet le beet fi al Madinat al Khudus achan yi rabid rujal wa awin al muminin be Isa le yi yasjunum, Khalaas kabir hana rujal al diin anto izin le Schauul achan yamchi fi al Madinat Dimaskh le yi karib al muminin wa bi jubuhum fi al Madinat al Khudus. 1

Khalas Shauul cha’al derib Dimaskh gubal ma yawsal zaar lea nur abiad marawa’id minal sama wa ja hawag Shauul. Wa khalaas Shauul waga tihit wa simi’hi soot hana nadim gaal leya: « Shauul, Shauul mala ga’id ti azzibni. » Khalaas Shauul rada wa gaal: Ya seiid inti yatu. »al sote rada le hu wa gaal: « Ana bas Isa alga’id ti aziba. » 2

Wa wakid Shauul gama da hu ma yagdar yi chiif. Khalaas rufuganah garabo wa waddo fi Madinat Dimaskha. Lakin Shauul ma gidir akal wala shirib lahadi talata yom.. 3

Fia talmiz wahid ga’id fi al Madinat Dimaskh usma Anania. Allah gaal leya: « Amchi beet al Shauul ga’id foga, wa khut ideek fog Shauul achan yi chiif tani marra. Lakin Anania rada wa gaal: « Rabit, ana simiit kef nadim da ga’id yi arrib al mumin. » Wa Allah rada leya wa gaal: « Amchi, Hu bas al ana ikhtarta le yi bachchir be usmi le al Yahuud wa le gabaa’il al akharin. Be mahaba fi usmi hu ya’taab bilheen. » 4

Wa khalas Anania macha khatta ideena fi Shauul wa gaal: « Isa al zahar leek fi al derib al Dimshkha rasalani le achan ti chiif marra tani wa ti kun malian be Ruh al Khudus. » Tawali uyuuna anfata’ho wa lahadi bi chiif. Khalaas Ananiya barrada barrud al mahamudia. Wa ba’ad da Shauul akal wa liga gudra. 5

Tawaali Shauul bada bi bachchir le al Yahuud al sakinin fi al Madinat Dimashkha wa gaal: « Isa hu Ibn Allah! » Wa al Yahuud istakharabo achan Shauul hu bas al awwal ga’id yaktul al muminin hassa hu aman be Isa! Shauul nakhach ma’a al Yahuud wa gaal lehum be al takhid kadar Isa hu bas Al-Masih. 6

Ba’ad ayaam, al Yahuud khattato leyaktulu Shauul wa rassalo naas bi harusu l- buldan al Madinat le kan Shauul marig ba kurbu wa baktulu. Lakin Shauul simi al khabar wa khalaas rufugana sa’ado. Dasso fi al chabakha be al leel wa natto be l- durdur hana Madinat. Ba’ad Shauul arrad min Dimashkh, hu taaba be bachchirin kalam Isa. 7

Shauul gabbal fi Madinat al Khuds le yi gabil al rusul, lakin humma kaifiin minna. Khalaas fi bakan da mumin wa’id usma Barnabas wadda Shauul le l- rusul. Wa hu gaal leem kikef Shauul bachchar be ta’khid fi Madinat Dimashkha. Ba’ad da al rusul khiblo Shauul. 8

Wa’idiin min al muminin al jaro min al azaab al fi Madinat al Khuds wisilo ba’id lahadi Madinat Antakia wa bachcharo fi kalam al yi khuss Isa. Katir min al sukan hana Antakia humma ma Yahuud, lakin awal marra katirin munim amano. Barnabas wa Shauul macho leem le yi allimum be ziada fi kalam al yikhus Isa le muminin al daaba amano wa le kanisa. Wa fi Antakia da bas bakan al awal marra al muminin be Isa al Masih nadohum « Masihin » 9

Yom wa’id fi wakid al muminin hana Antakia ga’idiin fi soom wa saalah, Ruh al Khudus gaal leem: « Khassussu ley Barnabas wa Shauul le yi sawwu khidime al amartum bea. » Wa khalaas khanisat al Antakia saalo le Barnabas wa Shauul wa khatto ideenum fogum. Wa khalaas rassalohum le yi bachcharu be kabar al injil hana Isa le naas fi buldane al akhiriin. Barnabas. Wa shauul humma allamo naas mukhtalifin, wa katir minum amano be Isa Al Masih. 10

Wakid Shauul ga’id yi safir le mamlakat Roma, badal usma be kalam al Rumanin al bi guul « Bulus ». Yom wa’id Bulus ma’a rafiga Sila fato fi l- madinat Filibus le achan yi ballukhu bichchara hana Isa Al Masih. Khalaas fato bakan wa’id jamba al rijl barra min al hille, Bakan da naas ga’idin yi lumu wa yi saaluh. Fi l- bakan da ligo tajira wa’ide usmah Lidia hi ti ta’abi Allah wa ti hibba. 1

Allah antaha fursa le Lidia, ti amin be Isa khalaas Bulus ma’a sila barradoha barrud al mahamudia hi wa kulla usritaha, wa hi azamatum fi beetaha, wa humma ga’ado m’aha. 2

Dayman Bulus wa Sila ga’idin yi lumu ma’a Yahuud al ga’idin yi saalu fi bakan da. Wa kulu yom ra’ikin da fia khadimé majanunq ga’ide ti tabim. Al jin da ga’id bantia fursa le ti hajji fi l- cheyat al fi muskhtabale, wa be da yi ga’ide ti jiib gurus katir le seydata. 3

Bineye al khadime di, ga’ide ti taabim be his aali wakit human ra’ikin. Hi tiguul: « Al naas dol khadamin Allah al aali, humma yi hajju leku altarikh al talgo al naja. » Dayman hi ga’ide ti sawi al chey da lahadi bigi bashtana le Bulus. 4

Wa fi yom wahid wakid al khadimé almajununa ba’adad ti a’it, Bulus lafat la wa gaal le jin al ga’id foga: « Be usum hana Isa Al masih, amuruk minna », Wa tawali al jin marrag minna. » 5

Seydata hanal khadimé almajnuna di zi’ilo chadid! Wa fakaro khadar mara di kan ma indaha jin, ma tekdar ti haji le naas fi mustakhbalum. Wa fi chan da al naas ma yeju batan yi kaffu gurus le siada achan ti hajji lehem fi mustakhbalum. 6

Khalaas si’ada hana khadim wado le Bulus wa Sila giddam al sulta hana Rumanin jaladom wa dassoom fi sijiin. 7

Wa humma khatto Bulus wa Sila fi sijin al bakan al inda hurras katiriin. Lahadi raboto rijelenum fi udtagil wa kabir. Lakin fi usut al leel Bulus wa Sila ga’idiin yasbo al tasbie le l- Allah. 8

Tawaali hassal zil-zal chadiid! wa kullu al biban hana sijin infatahoh, wa janazir hana kullu al massajin ingattaoh. 9

Kabir hana huras al sijin gamma min al noom wa chaaf al biban hana sijin fatiin. Hu be hasib kullu al masajiin jaro. Wa mu’akkit kadar al masa’il al Romanin yagtulu achan hu khalaam jaro. Wa khalaas hu ja’as le yaktul nafsa! Lakin Bulus chaafa wa aat leya: « Agif, ma taktul nafsak, Anina kullina ga’idiin. » 10

Wakid kabir hana huras ja fi gidam Bulus ma Sila wa salamahum wa ga’id yarjab. Ni sawi keef le achan naja? Bulus radda leya wa gaal: « Amin be Raab Isa wa inta maa ayiltak tanjo. » Wa ba’ad da al haris wadahum le Bulus wa Sila fi beetah wa khassal lehum awawirum. Bulus balakhbachchara hana Isa le kullu naas al ga’idin fi beetah. 11

Kabir hana huras wa kullu usuratah amano be Isa wa Bulus ma’a Sila barradohum barrud al mahamudia. Wa khalaas kabir hana huras ajjamahum akkalo wa fir’oh sawa. 12

Ambakirtah masa’il al Madinat talago Bulus wa Sila min al sijin wa amarohum yi murgu min Madinat hana Filibi. Wa gubal ma yi murgu min al Madinat, Bulus wa Sila zaaro Lidiya wa rufuganum al akiriin. Khalaas Injil hana Isa gaid ti chattit wa al khanisia ga’ide ti ziid be ziada

Bulus wa ba’ad min al masa’il al masihin al akirin safaro fi l- Mudun katiriin. Humma bachcharo wa allamo l - naas be Injil hana Isa. Wa katabo kulla rasa’il katiriin le achan yi chajju wayi allumu al muminin fi khanayis. Wa al rasa’il bagiin bigo min al kutub fi l- Kitaab al Mukhadas. 14

Wakit Allah khalag al dunia, kullu chey kan tamam, wa mafi zunub. Adum wa Hawa ga’idiin bi l- habbabo wa bi hibbu Allah. Wakit da mafi marad wa mafi moot. Al dunia ga’ide misil Allah dawara. 1

Al cheytan hajja le Hawa be shakil hana dabi fi jinene, achan yi dor yi khuchchaha. Khalaas Adum wa Hawa khitto gidam Allah wa humman zanabo wa asbab da, kullu naas yi muutu. 2

Min Adum wa Hawa azanabo, chey al hawan hassal. Humman bigoh aada le Allah min indak fi asbab da ayi nadum kan muznib. Min al wakit da. Ayi nadum bigi muznib wa aada hana Allah min yom al wilda wa mafi salama been al naas wa Allah. Lakin Allah dawar yi kawin al salam da. 3

Allah wa’ad kadar wahit min zuriye hana Hawa yeji yarhakh raas al cheytan yani yi dammira. Wa gaal al cheytan yi adi min kabah. Manatah fi wakit akhar al cheytan yagtul Al-Masiih, lakin Allah yi bayisa min al maytin. Wa ba’ad da Al-Masiih yansur min al cheytan illah rabad. Ba’ad sinin katir al fatoh bayid da, Allah wasaf kadar Isa bas Al-Masiih. 4

Allah gaal le Nabi Noh yanjur al safina le yi najji usurtah min al almi hana toffan. Achan da Allah najja al naas al ammano lehu. Be nafs al tarigha da wajib Allah yagtul kulla al naas achan humma azanabo. Lakin Allah rassal Isa le yi najji kullu al naas al amano beya. 5

Fi mudda miyat sinin, rujal al diin, ga’idiin yi gadumu le Allah le yi wasubu le naas al azanabo wajib leem ikhaab Allah. Lakin al dehiéé dol ma yagdaro ti yagfr lehum zunubum. Hu Isa bas kabir hana rujal al diin al yi gadima deya hu amal chey al rujal al diin ma yegdaro yi saw hu anta nafsa daye le yakhfir zunub hana ayi wa’id, wa khasat be ikhab Allah fi badal hana al naas al aznabo, fi chan da Isa hu bes kabir hana rujal al diin al tamaam. 6

Wa Allah gaal le Ibrahim: « Ni barikh kullu gaba’il be tarikh hana zuritak. », wa Isa da min zuriet Ibrahim. Wa be tarikh hana zuriet Ibrahim Allah barak kullu gaba’il, wa anta al naja le ayi wa’id al aman be Isa, wa naas al yi amunu be Isa, Allah ja’alahum misil zuriet Ibrahim. 7

Allah gaal le Ibrahim khali yidahie wileda Ishakh dahiye. Lakin Allah anta kharruf le yidahie fi badal Ishakh. Wa anina kulla wajib lena ni muutu fi chaan zunubna! Achan keda Allah anta Isa misil dahiye fi gaddina, fi chan da ni nadu’u Isa Al Masih hou hamal hana Allah. 8

Wakid al Allah naz’zal wabba al akhir fi l- massir. Hu hajja le ayi usurat hana bani Isra’il, khali yad’bao kharruf. Wa alkharruf da lazim bi kun bala ayi eeb. Wa khali yamsa’o al dam fi ud al fog wa be taraf bibanum. Wa Allah chaaf dam al masa’o da, khalaas hu adda be fog wa ma katal bukkuratum. Wa al afil da Allah sama al fus-ha. 9

Isa hu michil kharruf hana fusa, hu ma zanab, achan Isa ma inda ayya khata, hu maat fi munasabat hana id al fus-ha. Wa kan nadim aman bea, dama hana Isa Al Masih yakhfir leya zunuba wa Allah ma yi akhiba. 10

Allah sawwa ahad maa bani Isra’il achaan humma bas cha’ab al Allah ikhtaram le yukunu naasa. Lakin hassa Allah sawwa mu’ahada jadide be kulla al alaam. Kan nadim wahid min gabaa’il khibil al ahad al jadide di, hu yi kun min chaab Allah. Hu yabga, achaan hu aaman be Isa Al Masih. 11

Musa hu Nabi al ballakh kalaam Allah be gudra chadid. Lakin Isa hu nabi al akbar min kulla ambiya. Hu Allah achaan kulla achiya al sawwaham wa kalaam al gaalaham humma amaal wa kalaam jaa’in min Allah. Fi chaan da al kutup sammo Isa kalimat Allah. 12

Allah wahad malik Daud kadar wahid min zurritah yeji yamuluk chaab Allah illa al abad. Wa Isa da min zurriyit malik Daud, hu Ibn Allah wa Al-Masiih al yamuluk illa al abad. 13

Daud kan malik wahid min muluuk hana bani Isra’il bas Lakin Isa hu malik hana al alaam! Hu yanzil wa yamuluk be adaala wa salaama illa al abad. 14

Malak gaal le bineat ideriya usmaha Mariam, yi taldah Ibn Allah. Hi lissa maa irfaat rajil, wa Ruh al Khudus nazal fokka wa hi bigad kalbane. Hi wildat sakir wa samata Isa Al masih. bekeda Isa Al Masih hu Illah wa bachchar. 1

Isa Al Masih sawa aja’iib katir al bi wassib kadar hu Illah. Hu rakh fi rass almi wa wagafa al challal. Wa hu saffa mardanin katiriin wa taarth chawatiin min naas akiriin. Hu ba’as al maytin wa hu barakh khamsa mapa wa huud itneen bigi katir ziada hatta rabba ziada min khamsa alif naas. 2

Isa Al Masih hu mu’alim kabir. Kullu chey al hu allama da, allama tamam. Wajib al naas yi sawu acheyat al hu amaram bea achan hu Ibn Allah. Masalan, wajib ni hibbu naas akhirin misil ni hibbu nuffusna. 3

Hu alam kulla, gaal wajib ni hiibbu Allah ziada min kullu chey hatta kan malna zaata. 4

Isa Al Masih gaal aasan ti kun fi mulukat Allah min ti hibb achaya akirin fi dunia. Lakin wajib Allah yi najjiina min zunubna achan bantina fursa le nadkulu fi mulakat Allah. 5

Isa Al Masih gaal naas waadin bi amunu leya, Wa naas dol Allah yi najjiim. Amman, naas akhirin ma yi amunu bea. Battan hu gaal naas waidin misil turab al bantij, achan humman yikbalo Injil Isa, wa Allah yi najjim. Lakin naas wa’idin misil turab al gawi al fi derib. Wa kalamat Allah misil terab al daffak fi derib, lakin ma yabuzur. Human yaabo risala hana Isa al Masih. wa ma yidoru yatkhulu fi malakutah. 6

Isa Al Masih allam wa gaal Allah bi hibb bilheen al mazunubin. Hu yi dor yafkir leem zunubum wa yi sawihim yabgo iyala. 7

Battan Isa gaal lena Allah hu yakhara al zunub. Achan abbuna Adum wa ammina Hawa aznabo, wa kulla zuriitum bigat mazunuba. Ayi nadum da hu mazanub wa gatta alakhata maa Allah. Naas hana dunia kaffa bigo aada le Allah. 8

Lakin Allah habba naas al dunia be tarikh da: Wa hu anta Ibna al wahid, hu Isa Al Masih, fi achan naas al amano le hu maa yalhako abadan. Amman, humman bi ichu maaya dayman. 9

Wajib intu kulluku tumuutu fi achan intu zanabtu. Al adiil da khadab hana Allah yagga foku, lakin Allah nazal khadaba fog Isa Al Masih fi badalku. Hu akhaab Isa Al Masih wa katala fi salib. 10

Abadan Isa Al Masih ma zanab, lakin hu khala Allah akhaaba. Hu khassat yi muut be tarikh da bas hu bigi dahiyé tamam al yafkir leekum zunubkum wa ayi insan muznib al ga’id fi dunia. Isa Al Masih gaddam dahiyé le Allah, khalaas Allah affa ayya zunub kullu hatta zunub al khatiri. 11

Kan intu ti sawu amal kowis misil chunu kullu, ma yekdar yantuku fursa al Allah yinajikum. Ma tekdero ti sawu chey al yekdar yi rabbit alakatkum maa Allah. Gubal kullu chey wajib ti amunu khadar Isa al masih hu Ibn Allah, hu maat fi salib fi badalku, wa Allah kaman ba’asa min usut al maytin. Kan ti amunu behu Allah yafkir leeku zunubku. 12

Allah yi naji kullu naas al yi amunu le Isa Al Masih yi sadduku hu Raabum. Lakin hu ma yi naji naas al abooh ma yi amunu le hu, kan yabga rajil wala maraa, wala chaiib wala sabi fi kullu mahal al humman ga’idiin foga. Allah hu yi hibbuku wa yi dor ta’amunu le Isa achan tabgo ummita. 13

Isa Al masih yinadikum le ta’amunu lea wa yi barruduku barrud al mahamudia. Intu ta’amunu be Isa hu Al-Masiih Ibn Allah wa? Wa hal tu Intu ti sadduku intu mazunubiin wa ikhaab Allah ga’iid yarjaku wa? Wa hal ti sadduku Isa al al Masih maat fi salib le achan yakhfir leeku zunubku wa? 14

Kan intu ti amunu le Isa wa ti sadduku fi chey al hu sawa fi chanku intu tabgo massiin! cheytan battan ma yammulku fi mamilikita al dalma. Allah bas ga’id yammuluk fogku fi malakuta al inda nur. Allah ya darku ma taznabo misil awal intu ga’iidin ti sawu. Hu antaku hayya al jadida al saliye wa adila. 15h

Kan inta bigid massiih, Allah aafak min zunubak sabab chey al Isa al amsih sawa. Halian, Allah yajalku naas al indum alakat maya wa ma misil aada. 16

Kan intu indiku alakat maa Allah wa khadamin hana Seydna Isa al masih, intu ti riidu tasmo kalam hana Isa al ga’iid bi allimku. Kan intu bas massiin, kulla cheytan dayman yi jaribku le taznabo. Lakin Allah ga’iid yi sawi chey al hu wadaana bea. Hu gaal kan tistofuru min zunubku hu yi afirleeku. Hu yantiku gudra al ti ja’iidu did al zunub. 17

Allah gaal saalu wa adursu kilmita. Hu gaal abudu be massiin al akirin. Wajib ti khaburu naas akirin fi chey al hu sawa leeku. Kan kullu al cheya dol intu sawatu tabgo khadamin Allah al chudaad. 18

Takhiriban alfeen sana naas fi al alaam simoh be ziada Injil, Al-Masiih. Al khanisa zaadad. Isa wahad beji fi nihayat al dunia. Wa lissa ma ja. Lakin yi tabikh wa-ada. 1

Haliyan ga’idin narjo yom Isa Al masih yanzil, Allah bi dor minina haya al mukhaddasat al tikarrimah. Wa ni bachchuru malakutah le l- akhirin wakit Isa ga’id fi dunia, hu gaal: « Talamizi yi bachchuru malukut Allah le l- alaam kaffa wa khalaas ba’ad da yabga nihayat al dunia. » 2

Gabaa’il katiriin lissa ma simoh Injil hana Isa. Gubal yi rafi fi sama Isa gaal le l- masiin khalli yi bachchuru l- Injil le l- naas al al abadan ma simoh. Hu gaal: « Amchu le l- gabaa’il kullu sawhum yabgo talamizi! » achan: « Al zuuraha nijido le l- gatahan. » 3

Wa battan Isa gaal: « Lakin Al khadam ma akbar min sida. Naas al ma’arufiin al fi dunia di khironi wa untu kulla yi azzibukum wa yaktulukum fi achaani. Fi l- dunia, untu tatabo wa lakin kunu chuudad achaan ana innasar fog al cheytan. Hu bas al hakim al dunia. Kan untu kuntu sadikhin leyi lahaddi nihayat al dunia, khalaas Allah yi najjiku! » 4

Isa haja le l- talamizah be gisse wahide le yi wassif lehum al chey al yukun le naas fi nihayat al dunia. Hugaal: « Nadum wahidterab teerab al adil fi l- zereeah be l- leel wakit hu ga’id yi nuum adu haggah jara terab teerab al hawan fi luba al zereeh wa faat. » 5

Wakit al teerab bazar al khaddamin gaalo leya: « Ya sayiidina inta terab teerab al adil fi l- Zerrek wa mala al teerab al hawan bazar! » Wa sayiiduhum radda lehum wa gaal: « Akun adaa’i bas teerabo. » Hu da wahid min adaa’i bas sawwa chey da. 6

Al khadamin raddo le sayiduhum wa gaalo: « Hal ni mallutu al teerab al hawan da wala? » Wa sayiiduhum gaal: « La matimallutu, kan ke da ti mallutu gheme ma’aya. Arjo lahadi yom al gata’an. Khalaas ti lummu teerab al hawan wa ti tuchchu wa lakin ti jubu l- gameh, ti subbuwa fi l- dabangiti. » 7

Wa l- talamiz ma fi’imo mahanat al gisse wa sa’alo Isa le yi fannidalehum. Wa Isa gaal lehum: « Nadum al teerab terab al adil da. hu Al Masiih, wa l- zere yi massil al dunia, wa al khaddamin yi massulu al mala’ika, hana Allah. » 8

Teerab al hawan yi massil naas hana cheytan. adu al teraba teerab al hawan da yi massil al cheytan. Wa wakid al gata’an yi massil kumalat dunia, wa al gata’in yi massilu malaykat Allah. 9

Wakit dunia ti kamil, malaykat hana Allah yi lumu naas hana cheytan wa yi dussuhum fi naar al jahanama, fi wakit da al naas dol yabku lahadi yamdakho sununum min al izazb al chadid. Lakin naas al salihin al taba’o Isa yi raru misil al haray fi mulukat Allah al Abbum. 10

Isa gaal battan, hu yanzil fi l- arid gubbal kumalat dunia zey wakit hu anrafa fi sama. Ya’ani yanzil fi jissit fog al sa’ab min sama. Yom al Isa yanzil kullu masihi mumine al mat yaba’as wa yamchi yi lumu maya fi l- sama. 11

Wa khalaas massiin al ha’in yinkhatafo ale sama. Wa yi lumu ma’a massiin al ba’aso min al moot wa kulu’um yagodu sawa ma’a Isa. Wa ba’ad da Isa yagod ma’a cha’abah wa kulum yi kunu sawa fi salama al tamam illa al abad. 12

Isa wa’ad le yanti taj, le ayi wa’id al aman bea, wa yamluku sawa ma’a Allah fi kulu chey illa al abad, wa yalgo’oh salam al tamam. 13

Lakin Allah yi chari’i naas al ma amano be Isa, wa yi disu’um fi naar jahanam. Wakit da yabku wa yamdakho sununum, wa yatabo’oh illa al abad. Wa naarum di ma ti muut abadan dayman, wa al dud da yakuluhum abadan ma yi khallum. 14

Wakit Isa yanzil, hu yi damira le cheytan wa mamalakah wa yi dissah fi naar al jahanama. Wa al cheytan wa nas al tabo yagodu fi naar al jahanama illa al abad. 15

Achan Adum maa Hawa ma karamo Allah wa humma jaba’oh al zanib fi l- dunia. Allah na’al al dunia wa cha’al kharar yi dammirah, lakin yom wa’id Allah yakhlag sama wa al arid judaat wa tamamin. 16

Isa al Masih ma’a cha’abah yagodu fi l- arid jadida wa yamluku fi kullu chey illa al abad. Wa yi guch dumu hana naas. Battan nadim ma’a yata’ab wa ma yazal, ma yabki batan, wala baggo mardanin wa abadan ma yi muutu. Wa Isa ya’hakim mamlakata be adala wa salama, wa bikun ma’a cha’aba illa al abad. Hinaak da ma fi cheya al hawan, Isa yamluk fi mulukatah be adaala la salam. Hu yi kun maa chaabah illa la abad. 17